Wortels

Veel inwoners van Wemeldinge blijken (ver genoeg teruggaand in de tijd) wortels buiten het Dorp te hebben. Dat kan worden vastgesteld aan de hand van de database www.weumelinge.nl. Tenminste, voor de hierin meest voorkomende familienamen (naamvarianten samengeteld). Dat zijn:

Bijna alle grote namen (zoals Dekker, Hamelink, Lindenberg(h), Wabeke) ontbreken hier. (De) Schipper is een uitzondering. Zelfs veel uit ruimer omgeving afkomstige families (van Eversdijk tot Zweedijk), halen de lijst niet. Over enkele van deze personen zijn nog wat interessante bijzonderheden bekend. Grotendeels terug te vinden in de database. Op een enkel punt een eigen aanvulling. Vooral wat betreft herkomst en vertakkingen.

• Heijndrick Minnaert was Chirurgijn, Veldscheerder onder Kapitein Poteij. Later (?) Herbergier. Hij trouwde met een vluchtelinge uit Antwerpen. Zijn moeder was ook een Vlaamse.
• Willem Schipper werd in Wemeldinge geboren. Hij zal de stamvader van de Wemeldingse (De) Schippers zijn. Vader was volgens de database Dirck Schipper, moeder niet ingevuld. Hij trouwde met Neelken Cloostermans uit Biezelinge. Zijn broer Anthonij werd Schout in Kapelle.
• Laurus Traas werd geboren in 's Heerenhoek, trouwde in Yerseke met Barbera Colart, geboren in Kruiningen. Zijn kinderen werden in Yerseke geboren. In elk geval drie daarvan waaierden uit naar andere plaatsen.
• Volgens de database zou Cornelis Paauwe driemaal getrouwd geweest zijn. 1. met Dignetje Jacobs (1665), 2. met Teuntje Meijer (1672), 3. met Dina Verlare (1685).
• Jan Griep was RK ("Paeps"), gehuwd met Cornelia Verschure uit Hoedekenskerke. Zij waren honkvast, daar geboren en overleden. Eén van zijn kinderen (Abraham) was schipper-winkelier in dezelfde plaats.
• Jacob op 't Hof was Schout te Abtskerke. Een zoon Baljuw te Driewegen. De familie (Simon op 't Hof uit Ovezande) vestigde zich midden 19e eeuw in Wemeldinge.
• Philip Pauwelsz Hoogesteger was Herbergier. Voorvader van Johannis, die in Wemeldinge (1801) trouwde met Geertruid Vliet, geboren in Wemeldinge en zich toen daar vestigde. Ze waren volgens de lijst 1811 beide dagloners.
• Een zoon van Gerard Kosten heette Jacob. Mogelijk bestaat er een familierelatie met Hendrik Kosten. Hij trouwde in 1759 in Wemeldinge met Neeltje Rijn. Hun eerste kind werd eveneens Jacob genoemd.
• Jan Dominicus is geboren in Kloetinge als zoon van Dominicus van Hove (een Hovij ?) en Maijken van Schulen (een Van der Schuylen ?). Weer dwarsverbanden tussen deftige families.
• Cornelis Schouwenaar is geboren in Wemeldinge (1620). Vader en moeder onbekend. Hij komt niet op de lijst Lidmaten NH Kerk Wemeldinge voor. Ook in de Schepenakten zijn geen vermeldingen aangetroffen.
• Van de andere personen is weinig bekend. Het gaat daarbij meestal om stamboomfragmenten.

Helemaal afdoend is deze analyse nog niet. Want bijna alle onderzochte stamreeksen eindigen, zonder bekende voorvader, ergens tussen 1700 - 1650. Maar dat is zelden of nooit in Wemeldinge.

Er zullen voortdurend verhuizingen zijn geweest. Rond 1600 een piek, van Hervormde Vlamingen naar Holland en Zeeland, en van overtuigde Rooms-Katholieken weg uit deze provincies. Daarna hield de uitwisseling tussen Dorp en omgeving niet helemaal op. De bovenstaande lijst geeft aan, dat nieuwe families zich vestigden.  Daar staat tegenover dat er ook vertrokken. Wemeldinge was eigenlijk te klein, om ieder werk te verschaffen. Vooral omdat daarbij overwegend op het land werk werd gezocht. Dat laatste werd het duidelijkst in de Franse tijd. In 1811 werden 313 dagloners geteld, met 61 landbouwers/tuinders op totaal 697 inwoners. Er zal maar plaats voor ongeveer de helft van de dagloners op Wemeldingse bedrijven zijn geweest. Alleen in de oogsttijd wat meer.

Op een veel kortere lijst (55 namen van mannen van 20 - 60 jaar, op te roepen voor militaire dienst), uit ongeveer dezelfde tijd, komt maar één naam voor, die ook op bovenstaande lijst staat. Gommert Schipper, dagloner. Geboren 21-4-1755 in Wemeldinge. Vader Boudewijn Schipper, moeder Thona Westdorp. Getrouwd, dan nog zonder kinderen. Van deze lijst waren 18 mannen (32%) niet in Wemeldinge geboren. Dat is een verrassend hoog percentage. Het bevestigt wel, dat er in sommige tijden aanzienlijke verhuizingen plaatsvonden. Op deze lijst staan trouwens veel bekende "Wemeldingse" namen. Op alfabet gezet:

Over de omvang van de in- en uitstroom over een langere periode geeft de Lijst lidmaten NH Kerk uit 1769 e.v. inzicht. De lijst omvat rond de 590 namen van volwassen leden. Een enkelvoudige telling laat zien, dat in de 21 jaar daarna (voorzover de in kleine kriebelletters geschreven lijst te ontcijferen is) 77 mensen binnen kwamen in de gemeente, en 80 vertrokken.  In en uit hielden elkaar daarmee zo ongeveer in evenwicht. Dat is volgens verwachting bij het werken in een ruime kring om het Dorp. Vooral ongehuwde knechten en meiden zullen dit patroon vertoond hebben.

De aanwas door het doen van belijdenis was in dezelfde periode groot. Totaal 235 nieuwe leden (40%). De aangetekende uitval door overlijden lag in de orde van 10 personen. Dat geeft wel aan, dat niet alles aangetekend zal zijn.

Er lijkt, alles bij elkaar genomen, weinig continuïteit in bewoning geweest te zijn in Wemeldinge. De elite verhuisde naar Goes, of een andere stad. Meiden en knechten wisselden van werk en werkgevers in een vrij ruime kring. Het laatste zal ook met ambachtslieden het geval zijn geweest. Er was, na het behalen van het vakdiploma, meestal niet genoeg brood voor een tweede of derde ambachtsman in datzelfde vak in het Dorp.