Verkopingen

In de Schepenakten komen verschillende soorten verkopingen voor. In RAZE 3622 lijkt het erop, dat soms vooral de familie bood. Openbare verkoop kan dan een manier geweest zijn om, uit een nalatenschap met meer schulden dan bezittingen, toch wat stukken met hoge (gevoels)waarde in de familie te houden. Voorbeeld is de verkoop van goederen nagelaten door Hans Jansen Wever, fol 7 (6-2-1641). Soms blijkt wel uit een gevarieerder namenlijst, dat bij die verkoping door een breder publiek werd geboden. Dan gaat het meestal ook om mooie en interessante stukken. Voorbeeld daarvan is de boedelverkoop van Lijsbeth Coenraets, huisvrouwe in haer leven van Geerard Francke de Vos, fol 26, Bamisse 1643 dach (1-10-1643).

Volledige boedels werden in delen verkocht. Eén koopdag voor het onroerend goed, een andere voor de meubels en verdere inventaris, een derde voor het vee.

De voorgenomen verkoop en de condities, moesten te voren worden aangekondigd. Dat gebeurde in de 17e eeuw door de rouper (dorpsomroeper) en met aanplakken van biljetten. Niet duidelijk is, of de verkopingen ook nog (zoals eerder gewoonte was) op drie opeenvolgende zondagen in de kerk werden afgekondigd.

De verkoopcondities waren min of meer standaard. Afwijkende condities werden in het Schepenboek vastgelegd. Die akte kon dan later weer als model gebruikt worden. Daaronder kwam de naam van de koper, met de betaalde prijs. Hieronder een voorbeeld (alleen het eerste blad) voor de verkoop van een huis in het Dorp.

Gebruikelijke bepalingen waren:

• Onroerend goed gaat over, met alles wat aard- en nagelvast verbonden is
• De koper betaalt de belasting en alle verdere wettelijke onkosten
• De verkoper mag beslissen wie koper wordt, alle bieders blijven zolang gehouden aan hun bod
• Meestal moet een eerste deel van de koopsom meteen worden betaald (gereet ter leveringe), ook komt het wel voor, dat latere betaling wordt toegestaan (eerste Meije, Bamis, of  St Catherijnedach)
• Doorgaans wordt betaling in een redelijk aantal termijnen (paeyen) toegestaan (bijvoorbeeld acht maal 2 Pd Vls, met slotbetaling van Pd 1.10 Vls, totale koopsom Pd 17.10 Vls)
• De koper dient voldoend kapitaalkrachtige borgen te stellen, dat naar beoordeling van de verkoper
• De verkoper mag elke borg afzonderlijk aanspreken voor het volle bedrag
• Het gebruik gaat bij de verkoop onmiddellijk over, zoals het goed vroeger gebruikt werd
• Derden behouden dus hun oude rechten, als die er waren (zoals lopende pacht, of recht van overpad)
• De eigendom gaat pas over op de koper na volle betaling van de verkoopprijs
• Bij wanbetaling mag de verkoper de transactie alsnog ongedaan maken (hij houdt hypotheek)
• Bovenop de koopprijs etc betaalt koper nog enkele kleine heffingen (voor verkoper, rouper, armen, maken en zegels van de biljetten, schrijven van de conditie)

Het kwam nog wel eens voor, dat een huis op een verkoping onmiddellijk werd doorverkocht, tegen dezelfde, of een hogere prijs. In de bundel RAZE 3597 zijn vier mogelijke gevallen geteld:

• Fol 89 (25-2-1651). Prijzen resp. Pd 108 en 133 Vls.
• Fol 128 (17-3-1656). Deze transcriptie is niet duidelijk. Er worden twee verkochte huizen genoemd, op dezelfde plek. Het ene ging van de hand voor Pd -.36.4 (?) *, het andere voor Pd 60 Vls.
• Fol 130 (2-6-1656). Doorgeleverd op dezelfde conditie, prijs niet genoemd.
• Fol 135 (27-4-1657). Prijzen resp. Pd 63 en 72 Vls.

* Vermoedelijk moet dit Pd 36.4.- Vls zijn.