woensdag 22 juni 2011

Familienamen

Voor onderzoek naar voorouders die tussen 1600 en 1800 in Wemeldinge leefden, zijn er drie belangrijke bronnen. Vier lijsten met lidmaten van de NH Kerk, de kerkelijke registers (doop- en trouwboeken), een boekwerk "Genealogische Afschriften Nr 119", en de Schepenakten van Wemeldinge. Vooral de eerste bron is de moeite van het bestuderen waard. Daarbij kan al minstens een sprong terug in de tijd worden gemaakt van bijna vijftig jaar, tot 1765. Interessant is verder, dat in twee lijsten werd aangegeven in welke "wijk" de familie woonde. Soms met nog wat nadere bijzonderheden. Meestal gaat het dan om de datum van belijdenis (aangenomen), binnenkomst uit een andere gemeente (met attestatie van), of vertrek (met attestatie naar). In een aantal gevallen is een overlijden (obiit), of een beroep, dan wel een kerkelijke functie (ouderling, diaken) aangetekend. Een samenvatting van aantal huizen en leden werd in de paragraaf "De polder" gegeven. Deze lijst werd opgemaakt in 1765 door "den director J.E. Molt, Pred. te Cloetinge". Er was toen blijkbaar een vacature voor de domineesplaats. Een tweede lijst werd opgemaakt door predikant Jan Tewater, als gids voor het huisbezoek afgelegd in maart 1769 met "den ouderling Schout Jacobus de Vlieger". De laatste lijst werd daarna nog aangevuld, maar is daardoor niet altijd goed leesbaar. Met beroep of functie zijn in deze lijsten genoemd:
Schout Jacobus de Vlieger komt in twee wijken voor. Hij verhuisde blijkbaar van Stelle naar Overwelve.
Twee beroepen vragen een toelichting. Een rijsbaas was opzichter bij werk aan de dijken. Rijswerk werd gebruikt als onderlaag en dijkbescherming, in de vorm van vlechtmatten van lange wilgentakken. Een gezworen was dijkmeester, lid van het bestuur van het waterschap.

Eerste vraag bij genealogisch onderzoek is meestal, wie de ouders van de grootouders waren. Terug tot ongeveer 1811, geeft de Burgerlijke Stand daar heldere antwoorden op. Familienamen waren toen stabiel geworden. Voornamen, overlijdens-, huwelijks- en geboorteakten, geven meestal genoeg houvast. Zelfs als strak vernoemd werd, zodat in verschillende takken van de stamboom telkens weer dezelfde voornamen opduiken.
Verder terug in de tijd zijn er alleen kerkelijke registers. Daarin zijn handschriften soms slecht te lezen, werden namen niet altijd hetzelfde geschreven, en bestond er meestal nog geen vaste familienaam. Voor de Hovy's, Maelcotes en Ruissens wordt dat al snel duidelijk. De eerste twee namen komen in de lijsten van lidmaten niet eens voor. De derde wel, maar in die tijd nog in verschillende varianten.

De familie Hovy komt in de database www.weumelinge.nl niet voor. Wel in de databank familienamen van het Meertens Instituut, http://www.meertens.knaw.nl/nfb/. Hovy's daarin alleen buiten Zeeland.
Mogelijke voorouders staan in de lijst Lidmaten NH Kerk 1765 als "Van de Hoeve". Hovy is een verlatijnste naam voor Van 't Hof, of Van de(r) Hoeve(n). Vooral deftige families en wetenschappers verfraaiden hun geslachtsnaam op die manier. Er woonden volgens de lijst Lidmaten op twee plaatsen leden van de familie Van de Hoeve. In Overwelve, en in de Cudsee (Chezee). In Overwelve stonden ongeveer 10 huizen. In één daarvan woonden Jannetje en Cornelis van de Hoeve. Ze worden op de lijst (p. 6) gekoppeld aan Hendrik Oranje, die belijdenis deed op 30 maart 1764. Vermoedelijk was Jannetje dus getrouwd met Hendrik. Achter de naam van Cornelis staat "met attestatie van IJrsik (Yerseke) 24 maart 1765". Dat kan betekenen, dat Cornelis daar een tijdje gewerkt had.

Leden van de familie Maelcote zijn niet (met die naam) in de Wemeldingse lijsten Lidmaten te vinden. Duidelijk werd ook al wel, dat de hoeve verschillende malen van eigenaar verwisselde. De naam Maalkote bestond volgens de database in 1721 nog wel. Jannetje Maalkote, geboren 1721 te Borssele. Zoeken in de databank familienamen gaf geen resultaat.

Ruissens waren er in 1765 en 1769 al wel in Wemeldinge. Alleen door spellingsvarianten en door het gebruik van vadersnamen niet altijd herkenbaar. In de tabel hierboven werden de varianten Ruysse, of Ruijsse gebruikt. Op één van de bronlijsten (1769 e.v., p. 6) staan ook David Ruisschen en Jacomina Pieters(e) Maat. Egtelieden, [ingekomen] met attest van Waarde van 1 mei 1790. Vader en moeder van deze David (er waren er zoals gebruikelijk meer in de familie) waren Cornelis David Johz (Ruijsse) en Anna Willemsdr Smallegange.  Zij staan in de lijst Genealogische Afschriften Wemeldinge (Lasonder, GA 119) onder nummer 1508, met familienaam in de spellingsvariant Russe. Aangegeven wordt, dat Cornelis David Johz eerst gehuwd was met Maria Stoffelse Oostdijk, weduwnaar werd, en in 1760 hertrouwde met Anna Willemsdr Smallegange. David Cornz zou volgens deze bron op 10-10-1762 gehuwd zijn met Jacomina Maat. Onder nummer 1509 wordt het echtpaar opnieuw genoemd, nu met hun kinderen. Deze stamboomgegevens zijn (nog) niet in www.weumelinge.nl verwerkt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten