tag:blogger.com,1999:blog-76710875213532811472024-03-13T08:36:34.479-07:00Wemeldinge, een Zeeuws dorp 1600-1800cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.comBlogger45125tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-8572732224750169602014-12-10T15:28:00.002-08:002014-12-10T16:28:37.933-08:00Statistiek<div style="text-align: justify;">
Deze website wordt vooral bezocht door mensen uit Nederland, België, en buurlanden. Verder scoort de USA hoog (als emigratieland ?). De meest bekeken topics (top 5) gaan over geld en goed, familienamen, en omgeving. Het beeld hier wijkt duidelijk af van dat voor mijn andere blog, <a href="http://uitdecrisis.blogspot.nl./">http://uitdecrisis.blogspot.nl.</a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGtICS28Mz9kuu0XoKGGoKN7LMByGqUmTwawmMFCZ19QKOXN8JNQ-EDRmaEyyHq7FcugeS9vX3zdV2Dd0jYZOcyCumQugDHc_SyIDXAqO1AwJFseUpjbuSDELa0QhyBqjP74CFv8k82crj/s1600/Statistiek2+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGtICS28Mz9kuu0XoKGGoKN7LMByGqUmTwawmMFCZ19QKOXN8JNQ-EDRmaEyyHq7FcugeS9vX3zdV2Dd0jYZOcyCumQugDHc_SyIDXAqO1AwJFseUpjbuSDELa0QhyBqjP74CFv8k82crj/s1600/Statistiek2+001.jpg" height="177" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
[Klik op de afbeelding voor een uitvergroting]</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
De bezoekers gebruiken vooral hardware met een OS van Windows (60,0%),
Macintosh (6,8%), Linux (5,6%), iPad (4,7%), of Android (1,5%),. Andere
besturingssystemen worden elk minder dan 1,0% gebruikt..<br />
Deze informatie wordt bijgewerkt als het beeld merkbaar verandert. De gegevens komen uit de analysetool van Blogger. </div>
<br />
<br />cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-41021053427315787812014-12-08T08:21:00.001-08:002015-02-25T03:25:22.624-08:00Vlamingen (Slot)<div style="text-align: justify;">
Wie mijn voorouders precies waren valt (nog) niet met zekerheid te zeggen. Er zijn te veel hiaten in de Zeeuwse archieven. Misschien dat ooit ergens een nieuw document opduikt, maar tot nu toe was verder speurwerk vergeefs.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Bijna zeker is wel, dat één van mijn vroegste voorvaders de eerder genoemde Jan Matthe(e)usen was. De jonge man uit Hulst die volgens het trouwboek van de Hervormde Kerk van Goes op 9 april 1611 in ondertrouw ging met Neelken Pieters, jonge dochter vander Goes. Opvallend is dat daar bijgeschreven stond:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
"Grytken Willems, moeder van bruidegoom consenterende</div>
<div style="text-align: justify;">
Maeyken Claes moeder van bruidt consenteert"</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Dat betekent dat de moeder van de bruidegom en die van de bruid toestemming gaf voor het (kerkelijk) huwelijk. Dus de vaders van beide zijden waren afwezig of niet kerkelijk. Dat laatste is (in die tijd) bijna niet mogelijk. Want bijna ieder was toen Rooms Katholiek of Hervormd. Voor de belangrijkste functies in Staatse dienst (overheidsdienaren in de Noordelijke Nederlanden) moest men Hervormd zijn. Dat gold zeker voor de Auditeurs (Rekenmeesters) van de Staten van Zeeland.</div>
<div style="text-align: justify;">
Mijn hypothese is, dat de vader van Jan Mattheeusen landmeter (zeg maar vestingbouwkundige) was in het leger van Prins Maurits. De vader van Neelken Pieters was vrij zeker de Rekenmeester Pieter Bouwens.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
In de familielijn zijn veel testamenten aangetroffen. Dat betekent dat de familie in die tijd goed opgeleid was en over wat kapitaal beschikte. Anders waren ze niet naar de notaris in Goes gegaan, maar naar de schepenbank van Wemeldinge.</div>
<div style="text-align: justify;">
De beide familielijnen laten dan (in onze ogen) toch een paar merkwaardige beroepen zien. Die van schoenlapper, herbergier, biersteker, winkelier. Beroepen die nu niet zo bijzonder, zelfs misschien niet eens zo respectabel, gevonden zouden worden. Toch woonde de schoonfamilie en de familie Ruissen in de eerste generatie dat die naam officieel gebruikt werd in de Dorpsstraat (vroeger Heerenstraat of Straete), tussen de Parochierechtkamer en de school. En Neelken Pieters woonde naast de vroegere dominee op Ambachtsheeren vroone (grond van de Ambachtsheren). Dat zegt nog niet alles, want arm en rijk woonde toen nog door elkaar.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Mijn familie is van Vlaamse afkomst. Ook waarschijnlijk die van Neelken Pieters. De naam Bouwens is een verkorting van Boudewijns, een typisch Vlaamse naam. De broer van de Rekenmeester was burgemeester van Goes. De Vlamingen hadden veel grondbezit in Zeeland. Mogelijk was de schoonfamilie eerder naar het noorden getrokken. Net als de Gentse monniken die al rond 1100 Zeeland begonnen te bedijken.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Nederland, vooral Holland, heeft veel te danken aan de Vlamingen en andere vluchtelingen. Veel Nederlanders zijn, als je ver genoeg terug gaat, van buitenlandse afkomst zoals de grenzen nu getrokken zijn. Wat me daarom steekt is, dat Europa zich terugtrekt binnen de eigen muren. Weinig vreemdelingen toelaat en niet zo heel erg veel doet aan hulp ter plaatse (ontwikkelingshulp of noodhulp). Zelfs dringende hulpvragen worden vaak met geld afgekocht of maar genegeerd.</div>
<div style="text-align: justify;">
Ieder mens heeft recht op een plaats in de wereld en een leven waarin het zijn of haar talenten het best kan gebruiken. Het is daarom schandalig dat we allochtonen (niet-Europeanen) niet eens bed en brood (zouden mogen) gunnen. Dat we daar nog voor moeten vechten en bijvoorbeeld een wake houden bij Kamp Zeist. Een zwaar bewaakt kamp, waarin vluchtelingen geïsoleerd zitten als gevaarlijke misdadigers. Laten we eens leren te delen en ieder mens met respect te behandelen. En nee, we hoeven ook geen gekke Henkie te zijn, de liefde kan niet van één kant komen. Zoals bijna altijd ligt de juiste levenshouding ergens tussen beide uitersten.</div>
cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-14856732829235825092011-08-05T06:40:00.000-07:002011-08-05T10:15:18.709-07:00Totaalbeeld<div style="text-align: justify;">In de beschouwde periode groeide het inwonertal van Wemeldinge licht. In de kom van het Dorp leidde dat, toen al, tot een wat dichtere bebouwing. Nog lang niet zo sterk als daarna. Er bleven daar nog ruime open plekken, benut als akker, wei, boomgaard, of tuin. Er waren ook enkele ledige (onbewoonde) vroonen.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">In uitgangspositie zullen op het grondgebied van Wemeldinge alles bij elkaar 100 - 120 percelen bewoond zijn geweest. Daarvan naar schatting 20 - 30 in de polder, buiten het Dorp en de aanliggende veldhoeken.* Bij de eerste opmeting voor het Kadaster werden 140 woningen geteld. Van dat getal 32 in de polder. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Het oude wegenpatroon bleef tot nu toe goed herkenbaar. Dorpsstraat en Kerkestraatje werden al in de 17e eeuw met stenen bestraat. Verder waren er alleen landwegen. Smalle onverharde voetpaden en karresporen, met vaak een kronkelig verloop. Vooral daar, waar de stevige, wat hoger gelegen klei- en zandgrond van een kreekrest, als doorgaande weg werd benut. Op andere plaatsen waren wegdelen het hele jaar door slecht te gebruiken. In droge tijd stoffig en mul, bij regen modderig, in de winter glad van sneeuw en ijs. Dat waren even goed stukken van een "Quadenwech". Net als het deel van de Noordelijke Achterweg, dat zo wel werd genoemd.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Op het gebied van de waterbeheersing en het transport per schip veranderde veel. Dat gold alleen niet voor het afwateringssysteem. De uitwaterende sluizen werden wel vergroot, om meer afvoervermogen te krijgen. Hoofdwatergangen moesten daarom ook worden verbreed en verdiept. Tot de komst van stoommachines, electrische gemalen, de aanleg van goede riolering en drainage, waren dat de enige middelen om de waterafvoer te verbeteren. In regenperioden stonden hele stukken polder blank. Dat bleef zo, tot ver in de vorige eeuw. De zeedijken gaven bijna overal herhaald grote zorgen. De Stormstellepolder ging verloren, op een kleine rest na. In de polders Stormezand, Snoodijk en Verderf, Kouden en Kaars, moesten inlagen worden gelegd. Dat had gevolgen voor de bereikbaarheid per schip. Ook veranderde de stroomdraad in de Oosterschelde van kracht en van richting. Een vroeger goed bevaarbare kreek verzandde. De haven werd daarom verplaatst. Eerst van de Couwerherberg naar een plek bij de Stelhoeve. Later naar de Val, dichter bij het Dorp.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het grondgebruik zal in deze omgeving, na de eerste ontginningen en bedijkingen, telkens weer zijn aangepast aan de behoeften van die tijd en van nieuwe eigenaren. Bouwgrond werd in weiland omgezet, of omgekeerd. Een boomgaard, bosje of heg kon soms worden gerooid, maar op een geschiktere plaats weer aangeplant. Ook zullen er percelen zijn gesplitst, die later weer werden samengevoegd met andere. Een enkele woonplek werd verlaten, nieuwe bewoners kwamen er vooral in het Dorp en oost daarvan. Perceelscheidingen werden, waar nodig, aangepast. Dat soort ingrepen in het landschap kan hier overal worden vermoed. Voor de (nog voor het aantal kavels overzichtelijke) Kerkhoek zijn er tenminste duidelijke veranderingen in kavelstructuur vast te stellen.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dat kan worden aangetoond met een vergelijking van de Overloper 1648 en de kadastrale opmeting 1822 - 1832. De Overloper begon in het noorden, tussen kerk en pastorie, en werkte verder met de klok mee. De landmeter van het Kadaster begon in de zuidoosthoek, en werkte juist tegen de klokrichting in.<br />
<br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwk35FCSnRnDAzL7rc9bGRpQk2Lgvuf7d_8jJJe2v0LaJKAcL-dc-SKFNjacsTTco9Oy65cptUEtU4CIbi9ZoLL3OYDWvld7EkVf52DRrL2TZ1VKHqy0P9MSrG0a45BtSykBtNEcbk8cwG/s1600/Kerkhoek+%2528Overl%252BKad%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwk35FCSnRnDAzL7rc9bGRpQk2Lgvuf7d_8jJJe2v0LaJKAcL-dc-SKFNjacsTTco9Oy65cptUEtU4CIbi9ZoLL3OYDWvld7EkVf52DRrL2TZ1VKHqy0P9MSrG0a45BtSykBtNEcbk8cwG/s320/Kerkhoek+%2528Overl%252BKad%2529+001.jpg" width="270" /></a></div><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Hoekpunten van deze veldhoek vormen de percelen nr 5 (B 330), 13 (B 325), 22 (B 350) en 24 (B 339) van de Overloper. De nummers tussen haakjes, zijn die van de kadastrale opmeting. Dat waren niet exact dezelfde stukken land. De in beide bronnen aangegeven oppervlakken verschillen van elkaar.<br />
<br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-hT-QfC0iVjcepFJW0sYzEiVmdo_Or2aqCTmowlhLPDrMyorZecpWIwskKvsuOW1NLAzf-YMt6rPUsPh6iK8vfwJcZir-5nyPr3Wkgp4OwXh9cJWIPenanS5lZ-mNJSHkYqw61HTUxucu/s1600/Kerkhoek+%2528Opmetingen%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="372" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-hT-QfC0iVjcepFJW0sYzEiVmdo_Or2aqCTmowlhLPDrMyorZecpWIwskKvsuOW1NLAzf-YMt6rPUsPh6iK8vfwJcZir-5nyPr3Wkgp4OwXh9cJWIPenanS5lZ-mNJSHkYqw61HTUxucu/s640/Kerkhoek+%2528Opmetingen%2529+001.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUFJj9z2NzATPWfCrmglQRdzBr_o4PozrAc7z1-qJSBUMTKGvoZ20Mu51jil2dA2YYEBxvForvJ8l0f7rzx_9QnZr6sFrcI05EfXPwbCE4PAPtJcSy7EP5PvzCezAdhxkq1uUrUczT4zWj/s1600/Kerkhoek+%2528Opmetingen%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><br />
</a></div>De tabel laat zien, dat de Kerkhoek sterk veranderde in deze periode. De aangegeven totale oppervlakken verschillen weinig. Maar de perceelsindeling werd blijkbaar grondig aangepast. Er zijn maar enkele percelen gelijk in beide opstellingen. Dat zijn:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Nr 7 = B 330, 264 R</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Nr 14 = B 345 ?, 3 G 42 R</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Nr 16 = B 347, 2 G 3 R</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Nr 21 = B 344, 1 G 155 R</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De Overloper begon deze hoek met het eerste perceel van noorden in, "gaende goet den berg". Het laatste betekent zoveel, als "tot aan de berg lopend". Met de berg kan alleen de hoogte op perceel B 334 bedoeld zijn. Op gelijke manier kan worden aannemelijk gemaakt, dat het "Lampte Lant" (Land van Lamper) waarschijnlijk opgegaan is in perceel B 327. Tenslotte zal "tHalfborgken", ook genoemd de "Kerckenboomgaert", iets minder dan perceel B 339 omvat hebben. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Over het geheel genomen bleef deze hoek groen. Dat is opvallend, zo vlak bij het Dorp. Dat is ook van groot belang, omdat archeologisch onderzoek hier een goudmijn kan zijn. Er zijn sporen van een vroegere versterking, met kunstmatig aangelegde verdedigbare hoogten. Twee van deze burgen werden lang als vliedberg ingeschat. Een andere, op het perceel van "tHalfborgken", werd vroeger al geheel afgegraven. Naar mededeling van een latere eigenaar werden daarbij geen bijzondere vondsten gedaan.<sup>+</sup> Toch lag (bijna zeker) hier een vroegmiddeleeuwse, of nog oudere, dorpskern. Komt daar misschien de nog altijd raadselachtige buurtnaam "Overwelve" vandaan ? </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 8pt;">* De Overlopers noemen 40 - 50 woonplekken buiten het Dorp. Dat aantal is niet precies vast te stellen. Niet altijd is duidelijk, of met een "Hof" een Hoeve, een tuinderij, resp. een tuin bedoeld werd. De Dorpsstraat werd niet in de Overlopers meegenomen.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><sup><span style="font-size: 8pt;">+</span></sup><span style="font-size: 8pt;"> Lepoeter, "Wemeldinge", p. 21 - 23. Deze berg werd volgens Lepoeter (p. 22) "de berg van Overwerve" genoemd.</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-38234262313147789372011-07-29T01:28:00.000-07:002011-08-03T04:21:50.458-07:00Reconstructie<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Naast de Dorpsstraat, vormde de strook vanaf de Reep tot de Oude Polder een belangrijk tweede woongebied van minstens vijftien gezinnen. Vlakbij het Dorp waren er nog de hoeken 14, 15 (die in bijna elke Overloper nieuwe namen kregen) en 26 met wat meer geconcentreerde bewoning. Samen ongeveer een zelfde aantal woningen en hoeven aan de grens met de gemeente Kapelle. In vroeger belangrijke woonbuurten als Zwaak en Schoudee, woonden er tussen 1600 en 1800 waarschijnlijk niet eens meer tien gezinnen. Voor de rest waren er alleen wat woonplekken verspreid in de polders. *</div><div></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Het lijkt erop, dat de hoofdas van bebouwing in het westelijk woongebied tot nu toe niet ingrijpend van structuur veranderd is. Vooral het vroeger stratenpatroon is nog goed herkenbaar.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Dat geldt zeker voor de dorpskern. Alleen het eerste slop is afgesloten. De Quadenweg zal het stuk Noordelijke Achterweg vanaf dat punt zijn geweest. Om dit tot de 19e eeuw moeilijk begaanbare karrespoor te ontwijken, werd het Kerkestraatje aangelegd. Dat liep kennelijk van het westeinde van de Dorpsstraat, N langs de pastorie naar de kerk. De drie andere straatjes aan de noordzijde van het Dorp hadden geen echte namen. Heerenweg, Wegeling of Rijtbane, en weer Heerenweg. Vergelijkbaar met hoofdweg, straat, of rijweg. Op meer wegen van toepassing, en zonder nadere aanduiding te vaag.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Duidelijk is nu wel, dat het meest rechtse deel in de Hoek tussen het Dorp en de Reepweg aangeduid werd als staande "Op de Reepe". Deze huizen stonden ter hoogte van "De Swaenne". Dat kan worden opgemaakt uit twee duidelijke vermeldingen:</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">RAZE 3597, fol 56v, 12-5-1646</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Reijnier Reijniersen s.a. Abraham Lecier Pd 16 Vls. Onderpande de beteringhe [overwaarde] van het huys met sijn gevolch met de backoven, gestaan <u>op de Reepe</u>. B.d.g. [binnen dese gemercken, d.w.z. binnen de volgende merkpunten]: O Christiaen Foortsen hof, Z Ambachtsheeren vroone, W het wegelinck, N Christiaen Foortsen.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">RAZE 3598, fol 37v, 19-6-1665</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Lysbeth Jans, weduwe van Jan Jansen Weert, soo voor haer selven, ende als moeder ende gerechte voochdesse van haere weesen, [met] Adriaen van Oosten ende Jan Jansen als wedervoochden [toeziend voogden] ende voor haer selven ende vervangende de andere meerderjarighe kinderen, hebben tsamenderhandt gelevert aen Corns Huijbrechtsen Hovij als gemachtight van Jacob Corns Hovij een huijs met sijn gevolch, gestaen <u>op de Reepe</u> op 94 R Ambachtsheeren vroone. B.d.g. O en N Jacob Joosen, Z Willem de Weert, W de Rijtbane.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Het gaat in beide gevallen om hetzelfde huis. Wanneer en hoe dit in bezit kwam van Lysbeth Jans, of haar echtgenoot Jan Jansen Weert, is niet achterhaald.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Vanaf de Hoek Pier Piers Maelcoote, tot en met de Hoek tussen het Dorp en de Reepweg, zijn nu de volgende bewoonde percelen opgespoord. De gegevens staan in tijdsvolgorde van eigendom, niet helemaal in ligging volgens de kaart. In de Hoek Pier Piers Maelcoote is nog geen sluitende groepering te maken.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSCDI6e-d5yrgq04EaKNpMjwApCxUuYMyo6SXeCZFMaCfYj1N4OMBLUnz0i-Juhhrp3PyYtS_vk5rB6OxV78O44hRdgkIlJPJiXfzUQe8VK_4Rd9k14XGS3uprjaeejz6f6bEfAEAug6w-/s1600/Huizen+Hk+16%252C+19%252C+21+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSCDI6e-d5yrgq04EaKNpMjwApCxUuYMyo6SXeCZFMaCfYj1N4OMBLUnz0i-Juhhrp3PyYtS_vk5rB6OxV78O44hRdgkIlJPJiXfzUQe8VK_4Rd9k14XGS3uprjaeejz6f6bEfAEAug6w-/s640/Huizen+Hk+16%252C+19%252C+21+001.jpg" width="640" /></a></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Duidelijk is hiermee wel, dat er rond 1650 ongeveer 20 bewoonde percelen waren in deze strook. Dat verschilt niet veel van de situatie die de kadastrale kaart van 1813 aangeeft. Misschien stonden er nog wel wat kleinere woningen (arbeidershuisjes) tussen.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Onder meer in de Hoek tussen het Dorp en de Reepweg wordt een Watergang genoemd. Waarschijnlijk was dat de afwateringssloot aan de noordzijde van de Noordelijke Achterweg. Deze sloot werd volgens een stuk in het archief van de gemeente Wemeldinge (Inv Nr 1106) pas in 1961 gedempt en vervangen door riolering, met toestemming van het Waterschap. Uit de omschrijvingen van de verschillende hoeken wordt verder duidelijk, dat er niet één, maar minstens vier watergangen zijn geweest, met uitwateringssluizen bij Kattendijke, de Snoodijk, via Kapelle, en via Yerseke. Dat ligt ook wel voor de hand. Er was een Waterganck in hoeken 1 (O), 5 (Z), 6 (W), 7 (Z), 9 (Z),10 (N), 11 (Z), 12 (N), 13 (N), 14 (O), 18 (Z en W), 19 (W), 22 (O en Z), 23 (Z en W), 24 (W). Ingetekend levert dat het volgende plaatje op. In enkele kleine stukken is het verloop nog niet helemaal duidelijk. Daar staat dan een vraagteken.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5B7Oxgvij98Iq9XL4QMa6p3y6eHMizAVuR9lAeX7BQQoImy-LR1U3Ik0F24ocuy9aKyhyndZW78zmLpc9RWJSsCJkc-iRGesq_ESIw296II_VymA3Fq9cyjN9tA6T_XnULeQAUSK5cPhr/s1600/Afwateringssysteem+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="293" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5B7Oxgvij98Iq9XL4QMa6p3y6eHMizAVuR9lAeX7BQQoImy-LR1U3Ik0F24ocuy9aKyhyndZW78zmLpc9RWJSsCJkc-iRGesq_ESIw296II_VymA3Fq9cyjN9tA6T_XnULeQAUSK5cPhr/s400/Afwateringssysteem+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* In de Overloper van 1645 werd Hoek 14 aangeduid als "Den houck daer Adriaen Noutsen in woont, genaemt de Cusee" (Chezee). Hoek 15 heette toen "Den houck daer Adriaen Adriaenss maes in woont". Hoek 26 werd steeds "Den Reephouck" genoemd.</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-36540835862498921882011-07-26T04:05:00.000-07:002011-08-03T04:22:16.307-07:00Hoek 21 (Revisie)<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De Hoek tussen het Dorp en de Reepweg (Hoek 21) vormt (zoals hiervoor ingetekend) een lange smalle reep. Mogelijk dat daar de vroegere aanduiding "opte Repe" vandaan komt. De Repe omvatte dan veel meer dan twee of drie percelen. Daarbij werden de Quadenweg, de Kerckestrate, het Kort Straetken, zelfs de Watergang in de Hoek waar Jacob Mejonck heeft gewoond (Hoek Pr Prs Maelcote), genoemd. Duidelijk is zo, dat de hele buurt Overwelve meegerekend werd. De hoek, met Overwelve erbij, zou dan veel verder naar het westen doorgetrokken moeten worden. Dit leidt tot de volgende revisie. De nieuwe grenzen zijn alleen bij benadering aan te geven.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmyKPCifH1GJAlM9EnqceA46098dIaQZPIHaFTWR3RUsWfsI1JYO9RqRa5mEhYq2zYedfrP-6QbcwbRKOTyPD8MmtvaqO7GlQE85bRUKv9nZl5gc-c_ugbmjFyzg34D2YlPVkXNpenz71L/s1600/Overwelve+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="152" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmyKPCifH1GJAlM9EnqceA46098dIaQZPIHaFTWR3RUsWfsI1JYO9RqRa5mEhYq2zYedfrP-6QbcwbRKOTyPD8MmtvaqO7GlQE85bRUKv9nZl5gc-c_ugbmjFyzg34D2YlPVkXNpenz71L/s400/Overwelve+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Overwelve strekte zich blijkbaar uit over drie veldhoeken. Hoek 21 (De Hoek tussen het Dorp en de Reepweg), Hoek 16 (Kerkhoek) en Hoek 19 (Hoek Pr Prs Maelcote). Opvallend is de ligging, bijna zonder uitzondering op vroonen. Vaak eigendom van de Ambachtsheeren. Dan in pacht verkregen, anders eigen bezit. Hier hadden enkele hoge heren uit Goes en Wemeldinge hun buitenverblijven. Dat laatste wekt de indruk van een "goudkust", een woongebied voor beter bemiddelden. Genoemd worden als huizen in dit gebied, steeds met uitdrukkelijke vermelding van de buurtnaam Overwelve in de akte: *</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><b>(1) Het huis van Jacob Reinoutsen (RAZE 3597, fol 127v, 13-3-1656)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Jacob Reinoutsen heeft een schuld van Pd 16 Vls aan Carel Marcusen. Hij geeft de overwaarde van zijn huis als onderpand. Het staat op 83 R vroone, gedeeltelijk tuin en boomgaard. Aangrenzend: O en N Kerk van Wemeldinge [als grondeigenaar, niet het stuk waar de Kerk op staat], Z de Heerenweg, W Jan Mattheeusen.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(2) Het houfken van de wees van Jan Jansen Backer en Maeijken Lauris (RAZE 3598, fol 21v, 11-3-1662)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Elias Jansen Backer en Cornelis Pietersen Maelcote leveren als voogden van Adriaenken Jans (weeskind) een houfken. In de Hoek tussen het Dorp en de Reepweg, op 143 R Ambachtsheeren vroone en 80 R eigen erf. Aangrenzend: O en Z de Heerenweg, W Marinis Verburgh, N Jacob Davidts. Nieuwe eigenaar wordt Cornelis Marinusse Verburgh.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span lang="FR">(3a) De pastorie (RAZE 3597, fol 47v, 30-4-1644)</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Domis Cornelissen levert als gemachtigde van Mr Jacobus Platteel [rustend predikant] aan de heer Mauritius Lieman [de nieuwe predikant], een huis. Aangrenzend: O Cornelis Snoeps weduwe, Z Foort Geertsen Rijn, W en N de Kerckestrate.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(3b) Idem (RAZE 3597, fol 66, 14-12-1647)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dignus Mejonck levert namens Mr Mauritius Lieman, predikant te Hulst [beroepen en verhuisd] aan Mr Joannis Teelinck, predikant te Wemeldinge, een huis op Ambachtsheeren vroone. Aangrenzend: O Cornelis Snoup weduwe en kinderen, Z Foort Geertsen Rijn, W en N de Kerckestrate.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(4) Het huis van Geert Jansen (RAZE 3597, fol 126, 4-12-1655)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Geert Jansen heeft een schuld van Pd 20 Vls aan Sr Jacob Pirsen Slippe [te Goes]. Hij geeft de overwaarde van zijn huis tot onderpand. Dat staat op 176 R vroone met 260 R boomgaard in erfpacht van de heer Jacob van Baerlandt [Ambachtsheer]. Aangrenzend: O en Z de Heerenweg, W de Watergang, N de hof [tuin of tuinderij] van Eeuwout Jacobsen.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(5a) Het huis van Crijn Cornelissen (RAZE 3597, fol 135, 27-4-1657)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Crijn Cornelissen levert aan Geert Verslaecke zijn huis op 112 R vroone. Aangrenzend: De Strate, Z Jan Marinus Valcke [Ambachtsheer], W Eeuwout Jacobsen, N de Heerenweg.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(5b) Hetzelfde huis, nu van Dignus Willemsen (RAZE 3597, fol 141, 4-2-1658)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dignus Willemsen heeft een schuld van Pd 24 Vls aan Janneken Cornelis, weduwe van Marcus Visse. Hij geeft zijn huis in onderpand. Dat staat in de "buerte geseyt Overwelve" op 112 R vroone. Aangrenzend: O de Strate, Z Jan Valcke, W Eeuwout Jacobs, N de Heerenweg.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(5c) Hetzelfde huis, nog van Dignus Willemsen (RAZE 3598, fol 60v, 9-10-1671)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Maerten Coleman, gemachtigd door Dignis Willemsz, levert een huis aan Jacob Fransen. Dat ligt in de hoek "daer Jacob Mejonck in plach te woonen inde buerte genaemt Overwelve", op 112 R Ambachtsheeren vroone. Aangrenzend: O de Strate, Z de heer Adriaen vander Goes, W Eeuwout Jacobsen, N de Heerenweg.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(5d) Hetzelfde huis, nu van Jacob Fransen (RAZE 3598, fol 64, 2-12-1672)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Jacob Fransen levert een huis aan Cornelis Marinisen Verlaere. Gelegen in de Hoek Jacob Mejonck, op 112 R Ambachtsheeren vroone. Aangrenzend O de Strate, Z Hr Adriaen vander Goes, W Eeuwout Jacobsen hof, N de Heerenweg.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>(6) Het huis van Fooreken Marinus (RAZE 3598, fol 54v, 31-1-1670)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Andries Jansen Cole, echtgenoot van Fooreken Marinus [Valcke ?], levert [namens haar] de helft van een huis. Dit staat ook in de Hoek Jacob Mejonck, op 65 R Ambachtsheeren vroone. Aangrenzend O de Strate, Z en W de hof van Eeuwout Jacobsen, N Jan Marinus Valcke.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">In de hele strook lagen volgens de Transportakten (aangrenzers meegerekend) 25 - 30 woningen. Gelijkmatig gespreid over de drie hoeken, dus in elke hoek 8 - 10 hoeven en huizen. Op de kadastrale kaart van 1813 zijn die aantallen flink lager. In elke hoek maar 4 of 5. Deze verdunning van de bebouwing, in de ongeveer 150 jaar tussen Transportakten en eerste kadastrale opmeting, zal veroorzaakt zijn door geleidelijke schaalvergroting van het landbouwbedrijf.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Interessante gegevens zijn nog, dat de landmeter uit 1813 de kerktoren van Wemeldinge als referentiepunt heeft gebruikt. Van dat punt uit, zijn de noord-zuid en oost-west lijnen uitgezet voor de inmetingen. De aangegeven schaal voor de kaarten buiten de dorpskern was 1: 2.500, met vierkanten van 250 m x 250 m = 62.500 m2. Voor die van het Dorp was de schaal 1 : 1.250, met vierkanten van 125 m x 125 m = 15.625 m2. Volgens dat kaartje is de Dorpsstraat (gemeten aan de Noordzijde) dus ongeveer 500 m lang. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De naam van de landmeter was Paardekoper, landmeter van de Eerste Klasse. Die informatie is opgenomen in een cartouche op elk kaartdeel.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText2" style="text-align: justify;">* <span style="font-size: x-small;">Niet altijd in de hier verkort weergegeven tekst opgenomen. Er waren nog 18 akten van huizen in deze strook, waarin deze buurtnaam niet werd genoemd.</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-79619263551810815612011-07-25T08:22:00.000-07:002011-08-03T04:22:41.832-07:00Hoek 21 (Vervolg)<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De grenzen van deze Veldhoek zijn met het voorgaand kaartje zo scherp mogelijk bepaald. De hoek had vroeger een wat andere indeling in percelen. Vooral voor het middelste deel, met het "vroonken waar de veste om leijt". </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een nauwkeurige aansluiting van de verschillende bronnen is niet te maken. De Transportakten geven niet alle nodige informatie. De Overlopers maten alleen schotbaar land (belaste oppervlakte). Daarbij werden de vronen (enkele in vrije eigendom, terwijl voor de andere alleen cijns betaald behoefde te worden aan de Ambachtsheren) buiten beschouwing gelaten.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Er zijn (dat is op zich niet verwonderlijk) opmerkelijke verschillen in opgaven voor de omvang van deze Hoek. Totaal minstens 3 ha groot. De voorgaande tabel liet dat al zien. *</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bijzondere aandacht vragen nog de ligging van het omgrachte vroonken, en van de hoeve(n) op de Repe. Daarnaast roepen de aangetroffen gegevens vragen op, over de loop van het Kort Straetken, het Kerkestraetken, en de ligging van de buurt (?) Overwelve.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het omgrachte vroonken zou, volgens de Overloper, gelegen moeten hebben in het eerste perceel over de Rijt. Dat was waarschijnlijk niet perceel 48 van het kadaster. Uit de gegevens blijkt namelijk, dat het middenstuk veel groter geweest moet zijn dan alleen de percelen 46 - 48. Nog zonder (eigen) vroonen was de hoek volgens de Overloper 334 R, ongeveer 0,4 ha. De drie percelen uit 1813 zijn samen maar 0,2 ha. De ligging van de vier percelen uit de Overloper zal (volgens de aanwijzingen "west aan" en "noord aan" en de perceelgrootten) ongeveer als volgt zijn geweest.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNfy1sM2eQaaO9EHI2WIhzo3pufHWD-EffBrUgNE46Kj26sLI1zdUTG-9V7fdeFVDw4ECOKC4wXZ-VkUm3aDJuXzIYsgbZbkFstq_4Ml-MCrYOvGIZCsRwozOgyGxhzehvSPLJaVAuvHnc/s1600/Midden+Hk+21+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNfy1sM2eQaaO9EHI2WIhzo3pufHWD-EffBrUgNE46Kj26sLI1zdUTG-9V7fdeFVDw4ECOKC4wXZ-VkUm3aDJuXzIYsgbZbkFstq_4Ml-MCrYOvGIZCsRwozOgyGxhzehvSPLJaVAuvHnc/s320/Midden+Hk+21+001.jpg" width="320" /></a></div>De (vermoedelijke) ligging van één van de twee hoeven "Op de Repe" is gemakkelijk vast te stellen. Dat was namelijk de Reephof, die op het kaartje van 1813 als perceel nr 49 staat. Toen eigendom van Jan Wabeke. De tweede, mogelijk de hoeve op perceel nr 51 bis. Dat staat niet vast, want dat vraagt nog een leeftijdsbepaling door een bouwkundige, of grondonderzoek door een archeoloog. Er zou immers afgebroken en op een andere plek herbouwd kunnen zijn. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Er zijn in dit deel van Hoek 21 (maar niet alleen daar) opmerkelijke verschillen in meetuitkomsten rond 1600 onderling, en met de eerste opmeting voor het Kadaster.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitt41dB0GmeThQ85S6n-PSWNtt9n4tu2l5IioeHF7gbVvmsUNVhXdDGH1CcdGvl3YrqzYEttxDJZGv9cV9tINTPhi1sUpYldcB2XFBkCzTIOasioF0QxfA0fRsVmSBjWn8QaFVEVvr15yE/s1600/Percelen+De+Repe+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="86" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitt41dB0GmeThQ85S6n-PSWNtt9n4tu2l5IioeHF7gbVvmsUNVhXdDGH1CcdGvl3YrqzYEttxDJZGv9cV9tINTPhi1sUpYldcB2XFBkCzTIOasioF0QxfA0fRsVmSBjWn8QaFVEVvr15yE/s400/Percelen+De+Repe+001.jpg" width="400" /></a></div><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Uit de Transportakten wordt de globale ligging van de Quadenweg duidelijk, maar de exacte plaatsing nog niet. Het ligt immers het meest voor de hand, dat de Quadenweg buiten de dorpskern lag. Niet binnen de ring van het Dorp, zoals vastgelegd bij de opmetingen van 1813. </div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Andere vermeldingen roepen nog meer vragen op. Er worden bijvoorbeeld binnen de Hoek percelen genoemd, die zouden grenzen aan het Kort straetken, of het Kerkestraetken, of tot Overwelve zouden behoren. Soms wordt weer een algemene benaming Heerenweg of Rijt gebruikt.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Tenslotte is verrassend, dat een akte melding maakt van een Watergang in de Hoek tussen 't Dorp en de Reepweg, en een andere nog in de Hoek die in 1672 aangeduid wordt als de "Hoek Jac Mejonck" (Hoek 19).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Kerkestraetken</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/104, 1682. Huis N van Kerkestraetken. Aangrenzend N en O Kerk Alhier, W Jan de Vriese.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/131v, 1688. Huis O van lanthouve daer Jan Corns de Vries is gestorven, W en Z Heerenweg, N Kerk en Armen alhier, O Kerk alhier.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Kort Straetken</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/75, 1675. Huis O van Kort Straetken, Pieter Verburch l.a. Maeijken Mejonck.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/109v, 1683. Huis O van Kort Straetken, Jan Verloorecost l.a. Mars Mejonck landhoeve.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/139v, 1692. Huis O van Kort Straetken, Baljuw Zeeger Verloorecost l.a. Jac Dominicus.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Overwelve</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3597/127v, 1656. Huis Jacob Reynoutse. Aangrenzend W Jan Mattheeusen.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/5v, 1659. Huis Jac Davidse. Aangrenzend W Corn de Braber, Z Jan de Backer (met 21v).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/21v, 1662. Huis Corn Mars Verburch. Aangrenzend W Mars Verburch, N Jac Davids.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Quadenweg N en O</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/28, 1663. Huis W van Corn de Braber, Jacob Davitsen l.a. Corns Daniels.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/37, 1665. Huis W van Corn de Braber, Geert Cornelissen l.a. Corns Schouwenaar.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/59, 1671. Huis W van Corn de Braber, Pier Anthonissen l.a. Cornelis Mars.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/83v, 1678. Huis W van Corn de Braber, Rentmr Kelle l.a. Corn Jan Braber.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Watergang</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/62, 1672. O van houfke Corn Marinissen. Hoek Jac Mejonck.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/81v, 1677. N van huis Willem Jansen en Janneken Jacob Snoups. Hoek tussen Dorp en Reepweg.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Wegeling en Rijt, Op de Repe</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3597/56v, 1646. Huis Reijnier Reijniers, O van 't Wegelink. N Christiaen Foortsen, O Christiaen Foortsen Hof. Op de Reepe.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3597/119, 1655. Huis Macharis Reijnouts, O van de Rijt. N Heerenweg, O Rijt, Z ledige vroone.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/37v, 1665. Huis Corn Huijbr Hovy, O van de Rijt. N en O Jac Jooss, Z Willem de Weert. Op de Reepe.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/59, 1671. Huis Gillis de Vriese, O van de Rijt. N en O Jac Jooss Hof, Z Ambachtsheeren vroone. Op de Reepe.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">RAZE 3598/77v, 1676. Huis Corn Schouwenaar, O van Wegeling. N Heerenweg, O Rijt, Z Ambachtsheeren vroone.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 8pt;">* Omrekening van oude naar nieuwe oppervlaktematen met de volgende factoren:</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 8pt;">1 R = 12,96 m2</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 8pt;">1 G = 300 R = 3.888 m2</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 8pt;">1 a = 100 m2</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 8pt;">1 ha = 100 a = 10.000 m2</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-45774992522709725442011-07-23T01:45:00.000-07:002011-08-03T04:23:07.974-07:00Hoek 21 (Eerste benadering)<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">In deze veldhoek stonden rond 1620 vermoedelijk maar zeven grote opstallen. De huizen of hoeven van Foort Christiaens, Leyn Mertss, Nout Claess, Jan Mattheeuss, Mars Prs Verburch, Claes Leynss, en twee schuren. Daarnaast ongetwijfeld ook wat kleinere, zoals een bakoven, een hok voor varken, geit, of kippen, en een schuurtje voor berging van gereedschap etc. Aan de overkant van de Rijtbane (het stuk weg tussen de sloppen en de N Achterweg) lagen nog enkele percelen die bij de huizen aan de Dorpsstraat hoorden. Die verzorgingsstraat is daarom niet helemaal als grens genomen.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitDI_Mtp2pbu_-O44XEZ2b_lz3dutl0gGF3uY8do7sxFmQpLvrtPuen9KlwXQSqTXEgqEqJ8pxlgW-4rzwQBha42ygUjDLCpGVKOHG3VORLb5vUFmDkwmGFbhApCtl3gysM8z-2DVJ2xLz/s1600/Hoek+21+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="174" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitDI_Mtp2pbu_-O44XEZ2b_lz3dutl0gGF3uY8do7sxFmQpLvrtPuen9KlwXQSqTXEgqEqJ8pxlgW-4rzwQBha42ygUjDLCpGVKOHG3VORLb5vUFmDkwmGFbhApCtl3gysM8z-2DVJ2xLz/s320/Hoek+21+001.jpg" width="320" /></a></div><br />
De Overlopers verdelen de Hoek in drie delen. De ligging wordt hierin omschreven als "Den houck tusschen het dorp ende den Reepwech." Op het kaartje bij de transcripties van de oudste grondregisters, ontbreekt deze hoek. Maar gelet op de grenzen van de wel ingetekende hoeken, kan Hoek 21 alleen in de kom van het Dorp gelegen hebben. C. Dekker heeft de hoek daar op twee kaartjes ook globaal aangegeven. *<br />
<div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Zoals bekend, liep de Reepweg van de Noordelijke Achterweg in noordelijke richting naar de binnendijk van de Stormezandpolder. Dat is nu ook nog zo. Hoe kan de hoek dan tussen die weg en het Dorp gelegen zijn ?<br />
Dat kan, als een stukje van de Noordelijke Achterweg vroeger ook Reepweg genoemd werd. Dat is zeker niet uitgesloten, maar hard bewijs daarvoor is niet gevonden.<br />
<br />
<b>De nu ingetekende grenzen geven een eerste benadering, die nog aan de hand van verdere gegevens getoetst moet worden. </b><br />
<br />
Aanknopingspunten voor een nadere begrenzing geeft de kadastrale kaart van 1813. Verder de akten van Transporten. Belangrijk detail is nog, dat de Reephof volgens Dekker omgracht was, en dat Jan Huyss daar ("opte Repe") heeft gewoond (p. 152, 153). Dat was in de tijd rond 1600.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De grenzen van Hoek 21 lijken vrij scherp te bepalen door weg- en kavelpatroon. De verdere gegevens doen vermoeden, dat het huis van Jan Mattheeusen en Neelken Pieters op het kleinste (middelste) van de drie delen zal hebben gestaan, met de percelen nummers [B] 46 - 48. Mogelijk op perceel 47. </div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Volgens de Overlopers lag de "veste", juist in het middelste stuk. C. Philipse suggereerde dat eerder al. <sup>+</sup> Dat deel bestond toen uit meer percelen. Blijkbaar was het ook vroeger iets groter. Het wegpatroon kan dus nieuwer zijn. Een nadere analyse volgt daarom nog.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dat is ook gewenst, omdat de Overlopers niet helemaal gelijk zijn in aantal percelen en grootte. Verder verschillen de vroeger aangegeven oppervlakken in oude maten, met die van het kadaster in ha-a-ca.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Enkele gidsnamen geven houvast voor de rangschikking van de percelen uit de akten. Dat zijn: 't Kort straetken, de Quadenwech, Overwelve [?], een stuk land van de Kerke alhier, één van de schuren, de Repe, 't Wegeling. Hiernaast nog wat straatjes die als Heerenwech of Rijt worden aangeduid. Deze opsomming werd al globaal van west naar oost gesorteerd. Daarvoor zijn gegevens uit Transportakten, Overlopers, en de eerste kadastrale kaart gebruikt. In vakken gezet, levert dat de volgende reconstructie op.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmNAfJ0llwcntRjRfF2uVb4jTKxJJsad4wNt5EMxUmbW69VoI4IYOG-CWu1wkTHqP22auKFaBJCu27mymee-UfmX_3UB8xV1VWU_Z2XX5QkPaipPF5G1KWmIwRTaUlpMtILMneBBcaXtK7/s1600/Gegevens+Hk+21+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="243" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmNAfJ0llwcntRjRfF2uVb4jTKxJJsad4wNt5EMxUmbW69VoI4IYOG-CWu1wkTHqP22auKFaBJCu27mymee-UfmX_3UB8xV1VWU_Z2XX5QkPaipPF5G1KWmIwRTaUlpMtILMneBBcaXtK7/s400/Gegevens+Hk+21+001.jpg" width="400" /></a></div><br />
</div><div style="text-align: justify;">Mijn voorlopige conclusie over de plaats van de "veste" is daarom iets anders dan die van Dekker. Dat woord moet wel, inderdaad (zoals hij ook al deed) opgevat worden in de betekenis van gracht, niet van ommuurde plaats. De gracht van de vroegere Reephof was waarschijnlijk slechts een te verwachten kavelsloot. Kavelsloten zullen er aan de rand van alle wegen geweest zijn. Resten daarvan (?) zullen er dan (volgens foto's en kaarten) het langst rond de Reephof hebben bestaan. Ook werden er volgens Philipse bij de afbraak van de Reephof resten van zware muren en een stenen tongewelf aangetroffen. Gebruikte kloostermoppen wijzen op hoge ouderdom van het gebouw op die plaats (Philipse, p. 42). Dat zal met elkaar enige verwarring over de juiste plaats van "het vroonken waar de veste om leijt" in de hand hebben gewerkt.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* C. Dekker, "Een Zeeuws Dorp". P. 122, 131.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;"><sup>+</sup> C. Philipse, "Wemeldinge, een oud dorp". P. 42. </span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-26454040589326376592011-07-22T01:31:00.000-07:002011-08-03T04:23:36.443-07:00David Jansen Weert<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De toenaam Weert werd (misschien net als die van Smit of Backer) rond 1600 nog blijkbaar voor personen uit verschillende lijnen gebruikt. Naast Jan Jansen Weert was er immers ook een David Jansen Weert. Dat waren in elk geval geen broers. Mogelijk wel neefs.</div><div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De vragen rond deze David (tot welke familie behoorde hij ?) verdwijnen, als nog enkele Schepenakten en een Overloper op een rij worden gezet. Ze bevestigen met elkaar de familierelaties van Jan Mattheeusen en Neelken Pieters tot David Jansen Weert en Janneken Jacobs Snoup, zoals eerder getekend. Nog niet alle woonplekken zijn aan te geven. Duidelijk is al wel, dat gerekend vanaf het eerste Brandslop (van W naar O aan de Noordzijde van de Dorpsstraat) tot de School * rond 1650 de bewoners waren:</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5xLplN92aTgNztgOilENBTRm55EWfZo95p0zh3zLx4wiq64wErKa5MluBe8OOcTGhObvHk1hR8EK7SrQ2XQqHP6Ce0Tji2vp4XBmM-DKLCd9Kgv-S8IBZDYqPfWMypOHSe_jQi3KFYkif/s1600/Huizen+HSN+WMD+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="291" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5xLplN92aTgNztgOilENBTRm55EWfZo95p0zh3zLx4wiq64wErKa5MluBe8OOcTGhObvHk1hR8EK7SrQ2XQqHP6Ce0Tji2vp4XBmM-DKLCd9Kgv-S8IBZDYqPfWMypOHSe_jQi3KFYkif/s400/Huizen+HSN+WMD+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De voornaamste gegevens voor de familielijn zijn:</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Davidt Jansen Weert is schuldig aan Ds Jacob de Klijver Pd 40 Vls. Hij stelt als onderpand zijn huis aan de Noordzijde van Wemeldinge op Ambachtsheerenvroone met nog een ledige vroone aan de rijweg. Belendende percelen zijn: O Parochiehuis, Z de Herenstraat, W Jan Jansen Weert, N dezelfde. Neelken Pieters, weduwe van Jan Mattheeuse stelt zich als borg. RAZE 3605, fol 28, 2-10-1660.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Janneken Jacobs Snoup, weduwe van Davidt Jan Mattheeusen, als moeder en voogdes van haar vier jonge wezen (Joannis, Jacob, Mattheeus, en Catelina), en Pieter Jan Mattheeusen als rechtmatig toeziend voogd, hebben een akkoord gesloten met betrekking tot het vaderlijk goed van de eerder genoemde vier wezen. De moeder verbindt haar huis "t'slants Welvaren" tot zekerheid van nakoming. RAZE 3632, fol 21v, 17-3-1662.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Neelken Pieters, weduwe van Jan Mattheeuse, ziek te bed, maakt haar testament. Haar zoon Pieter Jansen krijgt de helft van haar woonhuis met de helft van alle pachtlanden. De ene helft aan bovengenoemde Pieter Jansen en de kinderen van Davidt Jansen de andere helft, die hierbij als haar enige erfgenamen worden aangewezen. RAZE 3605, fol 66, 9-4-1663.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Neelken Pieters, weduwe van Jan Matteeuse, annuleert haar testament van 9-4-1663 vastgelegd bij schepenen. Zij verklaart, dat de na te laten goederen als volgt zullen worden verdeeld: de ene helft aan de kinderen van Pieter Jansen en de andere helft aan de kinderen van Davidt Jansen. Gedaan 27-1-1667 ten huize van Ds Jacobus de Klijver. RAZE 3605, fol 132, 27-1-1667.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bovenstaande weduwe [Neelken Pieters] geeft, tot meerdere zekerheid voor de borgstelling voor haar zoon, Davidt Jansen Weert, bij Ds Jacobus de Clijver, gedaan op 2-10-1660 [de eerste akte hierboven] de overwaarde van haar huis, gelegen in de Hoek tussen het Dorp en de Reepweg, op 128 R eigen erf en 86 R vroone. Belendende percelen zijn: O. Jacob Reynouts, Z en W de Herenweg, N de Armen alhier. RAZE 3605, fol 133, 27-1-1667.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><u>Hoek 21. De hoek tussen 't Dorp en de Reepweg</u></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><i>Begint van de oostkant, naar het westen opstrekkend</i></div><div class="MsoNormal">Foort Christiaens, waar hij op woont (285 R)</div><div class="MsoNormal">Leyn Mertss, waar hij op woont (146 R)</div><div class="MsoNormal">Steven Mejonck, waar de schuur op staat (565 R)</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><i>Springt op het vroonken waar de veste omheen ligt</i></div><div class="MsoNormal">vroone, Kerk van Wemeldinge (97 R)</div><div class="MsoNormal">vroone, west hiervan, eigendom betwist, waar Nout Claess woont (84 R)</div><div class="MsoNormal">Ambachtsheren vroone, noord hiervan, Jan Mattheeus (128 R)</div><div class="MsoNormal">vroone, Armen van Wemeldinge (25 R).</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><i>Springt over de Heerenweg naar het westen op</i></div><div class="MsoNormal">Adriaan Pieters Verburch (80 R)</div><div class="MsoNormal">Marinus Verburch, waar de schuur op staat (216 R)</div><div class="MsoNormal">Marinus Verburch, west hiervan (493 R)</div><div class="MsoNormal">Claes Leynss, noord hiervan, aan de Quadenweg (168 R)</div><div class="MsoNormal">Hierin vroone 93 R, blijft schotbaar land 75 R</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Totaal zonder de vroonen 6 8 188 R</div><div class="MsoNormal">[Hierin] vroonen 299 R</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">[Update 27 juli 2011]</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText2" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* Aangenomen is dat de school op ongeveer dezelfde plek stond tussen 1628 en 1675. Dat is niet zeker. </span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-49792848902968259912011-07-19T08:01:00.000-07:002011-07-19T22:38:42.527-07:00Twee broers<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Jan Jansen Weert en Frans Jansen Smit waren broers. Hun namen bestaan niet voor niets uitdrukkelijk uit drie delen. Een eigen naam, een vadersnaam, en een toenaam. Jansens waren er nogal wat, genoeg om misverstanden op te roepen. Zeker als omliggende plaatsen, Goes, of zelfs Zuid Beveland in zijn geheel, meegenomen werd. </div><div></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Vooral bij de Jansens werden daarom in Wemeldinge al tussen 1600 en 1650 toenamen gebruikt. Vaak het beroep. Soms werd een ander kenmerk toegevoegd. Zo waren er een Cornelis Janss Braber (schotter), David Jansen Meeusen (dijkgraaf), Frans Jansen Smit, Hans (?) Jansen Wever, Heijndrick Jansen Molenaer, Jacob Jansen Snoup (tavenier), Jan (de) Smit, Jan Jansen Backer, Jan Jansen Weert, en Jan Jansen Zaeij (landman ?).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Het is dan nog een forse uitdaging, om de familierelaties vast te stellen. Zelfs als toenamen en andere details bekend zijn. Soms lijkt het erop, dat bijna elke familie in Wemeldinge verwant was aan elkaar. Maar niet alle getrokken genealogische lijnen blijken juist te zijn. Verbindingen worden soms te snel gelegd.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Zo wordt Jacob Jansz Snoep in de Genealogie Snoep (IIIb, p. 24) iets te vlug aangeduid als "herbergier in 'De Swane' te Wemeldinge circa 1611". Blijkbaar op grond van een vermelding in de Kerkrekeningen, over betaalde verteringen bij hem in huis (p. 25). Maar waar hij toen woonde is niet precies bekend. In 1624 was dat het huis "Blauleusse" [De naam betekent Blauwe lis. In transcripties vermeld als Blauleuffe of Blauleufve], aan de Dorpsstraat zuidzijde, bij de Oostmolen. Weer wat later had hij een huis vlakbij de herberg, aan de noordzijde. Daar, tussen het Brandslop en het tweede Slop, stonden rond 1630 van West naar Oost de huizen van:</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><ul><li>Heijndrick Jansen Moolenaer, geen huisnaam bekend</li>
<li>Marinus Cornelisse Vriese, "De Swaenne"/"'t Casteel van Eem[l]andt"</li>
<li>Jacobus Jansen Snoup, vermoedelijk het huis "Antwerpen"</li>
<li>Weduwe Pieter van Orliens, geen huisnaam bekend</li>
</ul><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De herberg veranderde wegens schulden in korte tijd herhaald van eigenaar. Eigenaren van "De Swaenne" waren: Isack Janse (1628), Marinus Vriese (1628 - 1630), Geert Domissen (1633 - 1641), Christiaen Wisse Brick (1641 - 1643). *</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">In 1643 wordt Jan Jansen daar waard. Het huis is veertien jaar eerder gesplitst en voor de oostelijke helft verkocht. Er wordt in 1645 een erfscheiding met balkinlaten voor het huis van Marinus Rijck (die dan aan de westzijde woont) gezet. Opvallend is, dat volgens de Boedelrekeningen tussen februari 1644 en januari 1647 opnieuw enkele malen een zitting van de weeskamer, of het afhoren van een rekening, plaats vindt in het huis van Jacob Snoup. Ook treedt hij dan blijkbaar nog als tavenier op in het pand, aangrenzend aan "De Swaenne" (wegens verbouwing ?).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Jan Jansen Weert was ongetwijfeld zoon van een Jan [de Smit ?] <sup>+</sup> en waarschijnlijk een Neelken. Maar zo goed als zeker niet van Jan Mattheeusen uit Hulst en Neelken Pieters uit Goes. Hun testamenten en het Lidmatenregister van de NH Kerk maken dat wel duidelijk. De vermoedelijke lijn van afstamming van beide broers kan worden afgeleid uit de namen van hun kinderen. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLCPwq64cBhkc_YrVuL5TFFTTNHzqAjkaUR7wnbyDAfFN26W4_kmNHaefI3xO1cP8Er-hBqvXq7FmlvsiNgfLE6uWnYaE-rMDy8nWHkjySOW34YRV2Yle8H_0TXXWXAEDMucLDV6vfw06x/s1600/JJW+en+FJS+002.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLCPwq64cBhkc_YrVuL5TFFTTNHzqAjkaUR7wnbyDAfFN26W4_kmNHaefI3xO1cP8Er-hBqvXq7FmlvsiNgfLE6uWnYaE-rMDy8nWHkjySOW34YRV2Yle8H_0TXXWXAEDMucLDV6vfw06x/s320/JJW+en+FJS+002.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"> Dat Jan en Frans broers waren, staat vast op grond van RAZE 3631, fol 155v (3-6-1651).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Over de ouders van Jan en Frans, en de doopdata van hun kinderen, zijn geen nadere gegevens bekend. Wel blijkt nog, dat Neelken Lodgiers schoonmoeder van Frans Jansen Smit was (RAZE 3595, fol 20, 20-2-1627). In het doopboek zijn over Frans Jansen Smit alleen drie andere vermeldingen aangetroffen:</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><ul><li>Janneken, dochter van Frans Janss Smit (12 maart 1623). Meter Leenken, vrouw van Sijmon Jobss</li>
<li>Catalijnken, dochter van Frans Janss Smit (28 februari 1627). Peter Jerassimus Buijck, meter Neelken Pieters, vrouw van Adriaen de Wagenmaker</li>
<li>Pieternelleken, dochter van Hans de Wever (12 maart 1628). Peter Frans Janss Smit, meter Digna Teune.</li>
</ul><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"> Frans Jansen Smit droeg in 1638 zijn bedrijf over aan Isack van Exem. Zijn huis met smidse stond aan de westkant van het Dorp, N van de Dorpsstraat. RAZE 3596, fol 129v (5-6-1638). Merkwaardig is, dat Frans Jansen daarna blijkbaar als Frans Jansen Block wordt aangeduid. Bij voorbeeld in de akte bij het aannemen van de voogdij over zijn minderjarige kinderen na het overlijden van zijn echtgenote, Anneken Goverts. RAZE 3631, fol 153, 3-6-1650. Precies een jaar later blijkt opnieuw, dat Jan de Weert en Frans Jansen broers waren. Jan neemt dan de voogdij aan over de jonge kinderen van Frans en Anneken. RAZE 3631, fol 155v, 3-6-1651. </div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Niet duidelijk is nog, hoe (en vooral of) Davidt Jansen Weert als mogelijke zoon van Jan en Lijsbeth in deze lijn past. Hij wordt in 1661 nog genoemd als hij [als schoonzoon, want blijkt later, gehuwd met Janneken Jacobs Snoep] twee stukken akkerland levert namens de "voordere" [verdere, andere] jonge kinderen van Jacob Jansen Snoup. Dat is een wat vreemde woordkeus, omdat hij Jacobs schoonzoon was. Een minderjarige zou ook niet handelingsbekwaam zijn geweest, behalve (volgens de Zeeuwse Keur) bij een huwelijk waarin de ouders officieel hadden toegestemd. RAZE 3598, fol 16v, 21-1-1661.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Bij het overlijden van Jan Jansen Weert wordt de weduwe Lijsbeth Jans voogd van haar drie minderjarige kinderen. Dat waren Frans, Jacob, en Neelken. Jan Jansen (van vaderszijde, de oudste zoon) en Adriaen van Oosten (van moederszijde) worden toeziend voogden. Een Davidt wordt dan niet genoemd. RAZE 3632, fol 24v, 20-3-1665. Dat is begrijpelijk, als Davidt Jansen Weert volwassen (maar jonger dan Jan), of overleden was. Een akte uit 1682 geeft aan, dat Davidt toen in elk geval niet meer leefde. Dat jaar verschijnt Willum Jansen van Oosten voor schepenen, wegens een schuld op het huis waar hij in woont. Hij wordt aangeduid als echtgenoot van Janneken [Jacobs] Snoup, "gewesen weduwe van Davidt Jansen Weert". RAZE 3598, fol 106, 24-8-1682.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Mogelijk is, dat Davidt Jansen Weert in een andere lijn thuishoort. Als zoon van Jan Mattheeusen uit Hulst en Neelken Pieters uit Goes, daarmee als broer van Pieter Jan Mattheeusen. Maar er kan ook heel goed een naamdubbel zijn geweest. Met de beschikbare gegevens is dat niet te beslissen.</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 8pt;">* RAZE 3595, fol 30v, 45, 72v, RAZE 3597, fol 13, 36, 54v, RAZE 3632, fol 24v.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><sup><span style="font-size: 8pt;">+</span></sup><span style="font-size: 8pt;"> Op grond van de vadersnaam. Er wordt een Jan Janss Smit (dan overleden) en een Jan de Smit genoemd in 1614 resp. 1647. </span><span lang="EN-GB" style="font-size: 8pt;">RAZE 3592, fol 106v. RAZE 3622, fol 66.</span><span lang="EN-GB"></span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-34145137591828635202011-07-14T08:16:00.000-07:002015-02-25T03:25:02.987-08:00Johannis Davidse<div style="text-align: justify;">
In deze studie van Wemeldingse families gaat het erom, met enige zekerheid de stamreeksen vast te stellen. Daarbij mogen bekende (eerder gepubliceerde) reeksen alleen na eigen toetsing worden ingepast. Verder terug in de tijd wordt dat steeds belangrijker. Ook als er, al misschien wel tientallen jaren lang, een "vaste" familienaam bestaat. Door naamdubbels en naamsovergangen kan de reeks onjuistheden bevatten. Waarschuwingstekens daarvoor zijn een andere bijnaam, een vreemd woongebied, of een opvallend vaak hertrouwen.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Naamdubbels zijn vooral bij vadersnamen die uit populaire namen bestaan, te verwachten. Er is dan een persoon met dezelfde naam, van bijna gelijke leeftijd, in een bepaalde plaats. Soms maken aanvullende gegevens nog wel aannemelijk, dat het om verschillende personen gaat. Zo zal de Maeyken Claes die (volgens het Trouwboek van Goes) op 1 mei 1611 toestemming gaf voor het huwelijk van haar dochter Neelken Pieters wel een ander geweest zijn, dan de naamgenoot die (volgens de Lijst Lidmaten NH Kerk Wemeldinge) op 27 maart 1611 met attestatie van 's Heer Arendskerke in Wemeldinge werd ingeschreven.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Een naamsovergang vindt plaats als een nieuwe familienaam wordt aangenomen. Het volgen van de stamreeks wordt daarmee moeilijker. Eerder werd al de overgang van Waelpot naar Ter Vesten genoemd. Tussen 1600 en 1800 vonden meer overgangen plaats. Bijvoorbeeld ook voor de familie Bouwens[en], later Verburg[h]. *</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Een interessant voorbeeld vormt de Johannes Davidse, genoemd in generatie V van de familie Snoep (Vc), als Joannes Davidse, gehuwd met Adriaenken Pauwels. De stamboom gaat verder met David Janse (VIc), maar stopt bij zijn kinderen. <sup>+</sup></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Waarschijnlijk gaat het om een korte vervlechting van twee verschillende families. Voor twee generaties werd de naam Snoep van moederskant overgenomen in de mannelijke lijn van de eigen familie. Dat gebeurde in die tijd wel meer. In schema gezet is de relatie als volgt:</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSA9Z8MPI140PtLAAzcbe7JnSE1-DaCSAyLOixYTSUlrSscCtR9osvOQ1nfBlKfsxPnsbQNB5nTvhEbx_xm3HsVLanhi9JJYEYnD7zpEICzz5VxrI43fFj3MzNdSAzB5FuziCo3MGEULsh/s1600/Fam+Ruissen-Snoep+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSA9Z8MPI140PtLAAzcbe7JnSE1-DaCSAyLOixYTSUlrSscCtR9osvOQ1nfBlKfsxPnsbQNB5nTvhEbx_xm3HsVLanhi9JJYEYnD7zpEICzz5VxrI43fFj3MzNdSAzB5FuziCo3MGEULsh/s320/Fam+Ruissen-Snoep+001.jpg" height="171" width="320" /></a></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Verklaring voor de naamswisseling is, dat Joannes Davidse in 1662 halfwees werd, door het overlijden van zijn vader. Janneken Jacobs Snoup, weduwe van Davidt Jan Mattheeusen neemt de voogdij aan van haar vier jonge kinderen, Joannis, Jacob, Mattheeus en Catelina. Pieter Jan Mattheeusen [de oudere broer van Davidt] werd voogd van vaderskant. RAZE 3632, fol. 21, 11-3-1662.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Door vernoeming komt er hierna een zoon David Janse, die nog in sommige stukken Snoep genoemd wordt. Dan een kleinzoon Jo[h]annes Davidse. De akte (dus de Wemeldingse omgeving) duidt het gezin wel als leden van de familie "Ruijsen" aan. Maar die naam voert men dan nog niet zelf. Dat blijkt uit de ondertekening van het testament van David Johannisse en Janna Cornelisse Koster. De vier zoons tekenden mee, omdat zij afstand deden van hun wettelijk erfdeel, ten gunste van de langstlevende ouder. RAZE 3616, 30-11-1758.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJTwnJ4vzesyUezeOPwfz16E40y4-o0IKhhofaz8fOjF1tOG7TyUqfEcFqoetAcXqo0Ym327vtuOLLdh2DYn6L2Sv5rsD9297tUR04GQdt1zvq8NXgzMyLoNbZWq9o-hF-_cIqvAiGj6OI/s1600/Handtekeningen+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJTwnJ4vzesyUezeOPwfz16E40y4-o0IKhhofaz8fOjF1tOG7TyUqfEcFqoetAcXqo0Ym327vtuOLLdh2DYn6L2Sv5rsD9297tUR04GQdt1zvq8NXgzMyLoNbZWq9o-hF-_cIqvAiGj6OI/s320/Handtekeningen+001.jpg" height="110" width="320" /></a></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
De kleinzoon Johannis Davidse is een kleurrijk figuur. Over hem (en over zijn twee zussen en drie broers) is vrij veel bekend. Deze Johannis Davidse was winkelier. Bij overlijden was hij waarschijnlijk al enkele jaren weduwnaar. Volgens de boedelakte met jonge kinderen, maar over hen is verder niets bekend.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Johannis overleed 10 juni 1778 na een val. Hij bezat twee huizen aan de noordzijde van de Dorpsstraat. Aan het Brandslop, op Ambachtsvrouwe vroone. Het ene huis had de overledene zelf bewoond. Het andere was verhuurd (voor Gld 25, of Pd 4.3.4 Vls per jaar) aan zijn zwager, Cornelis Kosten, gehuwd met Maatje Davidse. Ook bezat hij ruim 8 G aan land. Hierbij iets meer dan 1 G aan elzenbos, en 220 R voor een boomgaard. Verder nog zaailand. Een deel lag braak, de rest was met paardebonen of tarwe ingezaaid. Een stuk van 1 G 88 R hierin begrepen, verpacht aan Marinus vandeSchelde. Verkocht, door Johannis, aan Pieter Hogesteger voor Pd 11.5 't gemet, maar nog niet geleverd.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
In de boedel wordt maar weinig geld opgenoemd. Totaal ruim Pd 5 Vls. Bijzondere stukken zijn onder meer de 3 kerkboeken (2 in de gemeenschap met zilveren haken), zilveren knopen voor broek en vest (hemdrok), 9 ellen linnen, schotels, lepelborden, een aantal boeken, en 5 schilderijen.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
De winkel had allerlei veel gevraagde artikelen. Azijn, siroop, olie, zout, zeep, maar ook lint, kousen, borstelwerk, touw, stokvis, kaarsen, zwavel. Blijkbaar had Johannis veel vaardigheden. De verdere inventaris bevatte namelijk gereedschap voor timmeren, metselen, werk op het land, en werk in de boomgaard.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
Johannis had, zoals toen gebruikelijk, vorderingen uitstaan als jaarschulden. Voor een deel herkenbaar op eigen familie. Debet voor geleverde winkelwaren werden zoal genoemd: Jan Schouten, Jan Noutzen, Cornelis Davidze Ruijsen, idem deszelfs weduwe, Jan Meeuzen, Adriaan Davidze Ruijsen, Pieter Lacroix (chirurgijn), Adriaan Hamelink, weduwe Hendrik Costen, Adriaan van Oosten, Hendrik Oranje (familie van grootmoeders kant), Adriaan Corstanje, Cornelis Kosten, Cornelis Jobse, Wilhelmina Soute of Pieterse. Voor huishuur nog Marinus Quirijnse en Stoffel de Vos. RAZE 3627, fol 1-7, 10-6-1778.</div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 8pt;">* NGV Afd. Zeeland, "Wemeldingse Studies", Genealogische Notities Nr 1, (z.j.). P. 8 - 18.</span></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<sup><span style="font-size: 8pt;">+</span></sup><span style="font-size: 8pt;"> H. Rolvink, "De familie Snoep", 500 jaar, (2010). P. 29, 30, 34, 35, 39.</span></div>
cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-36892703109009492482011-07-07T08:25:00.000-07:002014-12-07T23:20:47.751-08:00Ds Jacobus de Klijver<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">De naam van deze predikant (Wemeldinge 1649 - 1680) komt in verschillende varianten voor. Geschreven met een C of K, en (blijkbaar naar uitspraak) met ij of ie. Hij werd als kandidaat in de theologie (proponent) beroepen naar Wemeldinge, en bleef daar zijn hele leven. Hij woonde in de Kerkhoek. Zijn huis werd in 1681, voor 500 Caroli guldens contant, verkocht aan zijn opvolger, Ds Wilhelmus Eversdijck. Volgens de Overloper van 1645 stond de predikantswoning op 78 R eigen vroone, N van de "bergh". RAZE 3598, fol 98, 28-3-1681. Het huis stond daarmee waarschijnlijk op hetzelfde perceel als nu. Perceelnummer B 332 (pastorie) en B 333 (erf) op de kadastrale kaart van 1813. Dit kaartje is 45<sup>o</sup> gedraaid getekend. West is onder, Oost boven.</span></span><br />
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEin92QjX9LNxkSgq0EAQerGz9yoSfq_eR2Jd6ExXd6PSSVFZxaMHpH3tYB8Ey_WRDRb-vGsAnW47EF6otMFcerob05XSMASygtsHxaZoRD4nLaO0nFv09Zh_ClAy4Lg4ydxG-j352TP9cy1/s1600/Pastorie+Kerkhoek+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEin92QjX9LNxkSgq0EAQerGz9yoSfq_eR2Jd6ExXd6PSSVFZxaMHpH3tYB8Ey_WRDRb-vGsAnW47EF6otMFcerob05XSMASygtsHxaZoRD4nLaO0nFv09Zh_ClAy4Lg4ydxG-j352TP9cy1/s320/Pastorie+Kerkhoek+001.jpg" height="208" width="320" /></a></span></span></div>
<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">De familiegegevens zijn schaars. Vermoedelijk kwam Jacobus de Klijver (of zijn echtgenote) uit Zeeuws-Vlaanderen. Uit hun testament blijkt tenminste, dat er landbezit was in Groede, bij Sluis. In het testament werd verder bepaald, dat de kinderen (vermoedelijk met elkaar) Pd 1.000 Vls te verdelen zouden krijgen als erfenis, naast het land in Groede. RAZE 3597, fol 116v, 3-10-1654.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">Jacobus de Klijver was gehuwd met Janneke Costenobel. Er zijn drie kinderen bekend, Johanna, Elisabeth, en Jacobus. De zoon werd ook predikant. Zijn standplaats in 1680 was volgens de Schepenakten Calishoek. Er circuleert een verhaal, dat hij zo jaloers was op een kollega in Driewegen die meer publiek trok, dat hij deze op een zondagavond in mei 1687 doodschoot en daarna zelfmoord pleegde. Over dit verschrikkelijke voorval werd toen zelfs een lied gemaakt.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">Jacobus senior ontving een riant tractement van Staten en Kerk. Ongeveer Pd 56 Vls. Daarnaast verdiende hij flink bij. Aangestipt werd al, dat de dominee ook als geldschieter optrad. Opvallend is bij zijn transacties, dat hij een procent meer rente vroeg dan gebruikelijk, 6% inplaats van 5%. Leende hij zelf, en nam hij 1% marge ?</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">Financieel gezien, zal het de predikant wel voor de wind zijn gegaan. Jacobus had alleen al in Wemeldinge nog 28 G 241 R zaai- en weiland, dat vermoedelijk bijna volledig werd verpacht. Dat zal een bedrag van misschien wel Pd 30 - 50 Vls per jaar hebben opgebracht. *</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">De nalatenschap werd door Jacobus junior met een familielid van moederszijde, Mr Johan Costenobel, afgewikkeld. Het eerst voor enkele woningen en hypotheken. Daarbij bleek de overleden predikant (naast de pastorie) eigenaar te zijn van nog twee huizen in de Hoek tussen het Dorp en de Reepweg, die werden verkocht. Tegelijk werden drie uitstaande (opgeeiste ?) bedragen flink vergroot. Wat waarschijnlijk vooral betekende, dat de schuldenaren een grotere schuld op zich namen, en daarmee op hogere lasten kwamen te zitten. De teksten zijn wat moeilijk te doorgronden. Bijvoorbeeld (RAZE 3598, fol 105v, 16-7-1683):</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">"Daar Jacobus de Clijver tot laste van Jan de Bel op 3 september 1659 een hoofdsom van 300 gulden aan hypotheek heeft verstrekt op het woonhuis waarin De Bel tegenwoordig woont, genaamd "De Katte", zijn zij als volgt nader overeengekomen. Ten eerste, dat Dom. De Clijver of zijn gemachtigde de hoofdsom van 300 gld zal [laten] doorhalen in het hypotheekregister. Op voorwaarde, dat Jan Thomassen de Bel aan Dom. de Clijver belooft te geven een bedrag van 450 gulden, waarvoor hij zijn huis verbindt en verbonden zal houden, totdat die som volledig zal zijn betaald. Op conditie [ook], dat Dom. De Clijver belooft, het meerdere van 100 [150 ?] gld dat hij nog aan hypotheek op dat huis heeft, niet zal opeisen voordat het volle bedrag is betaald."</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: small;">Naast de huizen en de hypothecaire leningen, was er (zoals hierboven al aangegeven werd) nog vrij omvangrijk grondbezit in Wemeldinge. Blijkbaar was voor de verkoop daarvan eerst toestemming van de Staten van Zeeland nodig. De Rentmeester bewesten Schelde kreeg in 1688 de benodigde autorisatie. Deze verkoop bracht, met nog wat andere bezittingen, meer dan Pd 400 Vls op. In elk geval een deel van de erfenis die de kinderen was toegezegd (zie boven). Er moesten dus nog wel andere bronnen worden aangesproken om uit te keren wat was beloofd. Wat er nog aan geld en andere waardevolle zaken in huis was, is nog niet achterhaald. RAZE 3598, fol 130v, 11-6-1688.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoBodyText2" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">* In de Schepenakten varieert de pachtprijs per gemet (die lang niet altijd wordt vermeld) sterk. De genoemde bedragen liggen tussen enkele schellingen per jaar voor wei- en kerkeland, en ongeveer Pd 2 Vls voor zaailand. In het laatste geval werd blijkbaar een deel van de oogst in de prijs verrekend.</span></div>
cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-17773663255940484132011-07-06T03:29:00.000-07:002014-12-07T23:03:25.745-08:00Neelken Pieters<div style="text-align: justify;">
Over Neelken Pieters, gehuwd met Jan Mattheeusen "j.g. van Hulst", lijkt het meeste nu wel gezegd. Niets is minder waar. Er zijn nog heel wat punten aan te vullen in haar levensloop. Rond afkomst en beroep van haar man, namen en geboortedata van de kinderen, en het opmaken van wel drie opeenvolgende testamenten. De laatste (op het eerste gezicht tenminste) merkwaardig genoeg ten huize van de predikant, Jacobus de Klijver.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
De afkomst van Jan Mattheeusen uit Hulst is niet goed in te passen. De familienaam Ruissen die in de stamreeks later opduikt, kan moeilijk anders verklaard worden, dan uit een vroegere woonplek in de Ruisen. Die was er inderdaad. Maar wel van een voorouder uit Wemeldinge. In 1580 leverden de wezen van Adrijaen Joosse aan Mattheeus Janss de gerechte helft van een huis met 410 R land in de Ruisen, N van de Heerewech (Ruisweg). RAZE 3577, fol 6v, 22-10-1580.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRLrufAG18zSA4GwfAyfdo1cotp83BsdMN7OlTUgrMX2hZEZ4xFnnqQYaQeKZu610Ku1R0ttx5z-zBhhZia_na-KKLmuqbpzzChGgzOpIUftQScR9_4F93fCgx_E_quy2_fBfeTTeTtAZy/s1600/Hof+in+de+Ruisen+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRLrufAG18zSA4GwfAyfdo1cotp83BsdMN7OlTUgrMX2hZEZ4xFnnqQYaQeKZu610Ku1R0ttx5z-zBhhZia_na-KKLmuqbpzzChGgzOpIUftQScR9_4F93fCgx_E_quy2_fBfeTTeTtAZy/s320/Hof+in+de+Ruisen+001.jpg" height="104" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Vooralsnog lijkt de oplossing te zijn, dat Jan Mattheeusen, "j.g. van Hulst" op zijn minst in Hulst een deel van zijn leven doorbracht. Daar mogelijk ook als lid aangenomen was van de Hervormde Kerk. De keuze van die plaats zal niet toevallig zijn geweest. Er woonde een oudere Jan Mattheeusen in Hulst, oud-schepen en landmeter. Waarschijnlijk familie van de Mattheeusens in Wemeldinge. Een oud-oom ?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Er zijn dan nog wel andere gaten te dichten. Vreemd is namelijk ook, dat het huwelijk gesloten werd in 1611, maar dat de jongste zoon David pas 27 december 1626 gedoopt werd. Over de oudere zoon Pieter en Jakemijntje, is niets in de doopboeken van Wemeldinge te vinden. Het laatste kan simpel worden verklaard uit het hiaat in het doopboek tussen 1597 en 1622. Maar de drie namen passen niet goed in de gebruikelijke vernoemingsschema's.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Tijden en plaatsen zijn in te passen, als Jan Mattheeusen bijvoorbeeld in Goes de Latijnse school volgde. Toen mogelijk bij familie Neelken Pieters ontmoette. Naar Hulst ging, om daar bij zijn oud-oom (?) het vak van landmeter te leren. In 1611 trouwde, met het eerste kind op komst dienst nam in het leger van Prins Maurits, om versterkingen aan te leggen in Zeeuws Vlaanderen. Omstreeks 1621 (einde van het Twaalfjarig Bestand, en na een mogelijk 10-jarige dienstperiode) terugkwam naar Wemeldinge. Dat zijn nogal wat aannames, maar het kan heel goed zo gegaan zijn.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Een relatie tussen de Hulster en Wemeldingse families Mattheeusen is niet vastgesteld. Het vernoemingsschema blijft onduidelijk. Opvallend is wel, dat er een familie Van Orliens woonde in Wemeldinge. De oudste Pieter, was predikant, de jongste David, landmeter, leerling van Simon Stevin.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Van Neelken zijn drie testamenten en een legaat bekend. Twee bij Notaris Dignus Petri te Goes, twee als Schepenakten. Korte inhoud daarvan als volgt:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Jan Mattheeuss en Neelken Pieters, echtgenoten, wonende te Wemeldinge, maken testament. Zij hebben twee kinderen. De eerste (Pieter ?) getrouwd, naar staat en gelegenheid van de middelen begiftigd en van een uitzet voorzien. De tweede (David ?) staat op trouwen. Die zal op dezelfde manier worden bedacht. Een en ander mag niet ten koste gaan van de erfenis. De langstlevende echtgenoot zal in de onverdeelde boedel mogen blijven. RAZE 2082, Goes, fol 182, 28-3-1656 (Notaris Petri te Goes).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Neelken Pieters, weduwe van Jan Mattheeuss, verkoopt (legateert) haar huis aan haar zoon Pieter Jan Mattheeuss voor 850 Caroli Guldens. Te betalen het eerst op de dag van feitelijke verkrijging (de sterfdag van Neelken), met Gld 36 (en 20 stuivers aan de armen). Verder elk jaar Gld 36 tot volle betaling. RAZE 2084, Goes, fol 233v, 234, 6-6-1662 (Notaris Petri te Goes).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Neelken Pieters, weduwe van Jan Mattheeusen, ziek te bedde, maakt testament. Haar zoon Pieter Jansen krijgt de helft van haar woonhuis met de helft van de pachtlanden. De resterende goederen worden verdeeld tussen Pieter en de kinderen van Davidt Jansen, ieder de helft [David is dan al overleden]. RAZE 3605, fol 66, 9-4-1663 (Schepenakten Wemeldinge).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Neelken Pieters, weduwe van Jan Mattheeusen, annuleert haar laatste testament. De goederen worden nu verdeeld tussen de kinderen van Pieter Jansen [Pieter is nu ook overleden], de andere helft aan de kinderen van Davidt Jansen. In het slot staat uitdrukkelijk, dat deze akte werd opgemaakt ten huize van Ds Jac de Klyver. RAZE 3605, fol 132, 27-1-1667 (Schepenakten Wemeldinge).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Blijkbaar werd het eerste testament in twee stappen gewijzigd. Eerst na het overlijden van David (vóór 11-3-1662, zie ook de aantekening in de Ledenlijst NH Kerk). Daarna nog een keer na het overlijden van Pieter (in maart 1665 volgens de Ledenlijst. Merkwaardig is dan wel, dat ook Jan Jansen Weert toen overleed. Een pestepidemie, of een verwisseling in de ledenadministratie ?).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Enkele schuldakten geven nog wat nadere informatie over Neelken en de samenstelling van haar gezin.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Voor een schuld van (waarschijnlijk haar zoon) Davidt Jansen aan Ds Jacobus de Klijver van Pd 40 Vls stelt Neelken zich borg. David wordt dan Davidt Jansen Weert (waard) genoemd. RAZE 3605, fol 28, 2-10-1660. David was getrouwd met Janneken Jacobs Snoup. Zoals bekend, huisvestte hij in 1654 de eilandpolitie, de Roo Roe. Dat zal in het huis "Antwerpen" geweest zijn (verkregen van zijn schoonvader), middenin de Dorpsstraat. Volgens de plaatsaanduiding van de Parochierechtkamer O daarvan, de kant van de school.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:DoNotOptimizeForBrowser/> </w:WordDocument> </xml><![endif]--> <br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Opvallend is, dat Jan Jansen Weert en Frans Jansen Smit (broers) * niet in relatie tot Neelken Pieters worden genoemd. Jan en Marijnis worden in het doopboek wel genoemd als zonen van een Jan Mattheeusen. Dat was zeker een Jan van de Wemeldingse tak. Zoon van Mattheus Jansen. In die tak kwamen (volgens de Overloper van 1582) voornamen als Ffoort, Gheert (ook wel anders gespeld), Jacop en Pier Jan Mattheuss voor. Vadersnamen die verder weinig houvast bieden.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Waar Neelken Pieters woonde, is bekend uit een andere Schepenakte. Die gaat over een schuld van Pd 16 Vls tegen 5% aan Samuel Cornelisen. Zij geeft haar huis als onderpand. Dat stond op 128 R eigen erf en 86 R vroone, Z en W de Heerenweg [de Rijtbane]. RAZE 3605, fol 87, 1-6-1664.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Het huis van Neelken stond volgens de Overlopers in Hoek 21, de Hoek tussen 't Dorp en de Reepwech, in de kleinste van de twee woongebieden binnen de binnenring van het Dorp. Gevormd door de Rijt en wat nu de Noordelijke Achterweg heet. Zie het kaartje bij de eerste paragraaf. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Neelken Pieters, weduwe van Jan Mattheeuse, is schuldig aan Ds Jacobus de Clijver Pd 24 Vls. Zij stelt de overwaarde van haar huis (boven de schuld aan Samuel Cornelisse) hiervoor als onderpand. RAZE 3605, fol 131, 27-1-1667.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Idem, geeft tot breder verzekering van haar borgstelling voor de schuld van haar zoon (!) Davidt Jansen Weert aan Ds Jacobus de Clijver, de [resterende] overwaarde van haar huis als onderpand. Gedaan in aanwezigheid en op datum als boven (Testament, fol 132). <sup>+</sup> RAZE 3605, fol 133, 27-1-1667.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Op zich trouwens wel een vreemd nevenbedrijf voor een predikant, geldschieter. Dat vraagt om afzonderlijke behandeling.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 8.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">* Dat zij broers waren, kan worden afgeleid uit het feit, dat zij gezamenlijk optraden als borgen (RAZE 3605, fol 84, 28-5-1650). Verder trad Jan Jansen Weert op als voogd voor de wezen van Frans Jansen Smit en Anneken Goverts (RAZE 3605, fol 96v, 2-8-1651). Dat Jan inderdaad broer was, wordt zelfs met zoveel woorden in de weeskamerakte waarin hij de voogdij over de kinderen van Frans Jansen aanneemt, gezegd (RAZE 3631, fol 155v, 3-6-1651).</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<sup><span style="font-size: 8.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">+</span></sup><span style="font-size: 8.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> De zitting voor de drie akten waarbij Neelken Pieters betrokken was (RAZE 3605, fol 131-133), vond plaats ten huize van Ds Jacobus de Klijver. Mogelijk op verzoek van de schuldeiser. Dat gebeurde wel meer, als een betrokkene ziek, of slecht ter been was. </span></div>
cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-31265656555137368912011-07-01T12:43:00.000-07:002011-07-01T23:56:28.571-07:00De Rekenmeester<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Over Pieter Willems, Rekenmeester, is het een en ander bekend. Zijn voorouders zijn nog niet met zekerheid opgespoord. Bij nadere studie blijkt, dat er nauwe banden waren met belangrijke families binnen Goes en Wemeldinge. Voor een deel duidelijk van Vlaamse oorsprong. De kluwen van relaties is nog niet goed te ontwarren. Neelken Pieters, gehuwd met Jan Mattheeusen uit Hulst, was vermoedelijk een dochter van deze Rekenmeester.</div><div></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Een vroeg document over Pieter Willems is zijn akte van aanstelling tot Ontvanger van belastingen. In RAZE 1668 (1586-1605), fol 16-17 (zonder datum) *. De aanstelling betreft de Zeeuwse belasting op vermogen. De honderdste en dubbele honderdste penning, meestal geschreven als C<sup>en</sup> resp. CC<sup>en</sup> penn. Een heffing van 1%, resp. 2 % op onroerend goed. Hij kreeg die benoeming samen met (zijn broer ?) Merten Willems, burgemeester van Goes. Pieter voor het gebied west van Goes, Merten over dat oost van die stad. Pieter wordt in deze akte nog "borger der Stadt Goes" genoemd.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Volgens de Capitale Schattinghe 1606 woont Pieter in Middelburg. Hij is dan vermoedelijk ambtenaar van de Staten van Zeeland, mogelijk al Rekenmeester. Over taak en werkwijze van de Rekenkamer (in Middelburg) geeft Isaak Tirion nadere gegevens. Ook is er een uitvoerige Instructie in het Zeeuws Archief.<span style="font-size: 8pt;"> </span><sup>+</sup> </div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De Staten van Zeeland hadden zeven Auditeurs (Rekenmeesters) in dienst. Door elk van de stemhebbende steden werd één lid voorgedragen, daarnaast nog één door de Eerste Edele. Bij goedkeuring werd het nieuwe lid benoemd en beëdigd. De Rekenmeester was ambtenaar bij de Provincie. Hij moest volgens de taakomschrijving in art. 6, elke rekening (boekhouding) "den Lande van Zeelant eenichsints raeckende, geene uytgesondert" controleren. </div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhs9VRTG8ko514vCE-fYdLnHle-ZIkd-S2qFZ5WJrxUbJlZiIr4RWWHorCXUGne0Zxxqxwc_pLM1iEgXTkhvhgE2bP55BCVw7knIU8ztW_NrmRu1yoEeitohxaplwZiAmnG2cJtVlMvBxS-/s1600/Rekenmeester+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="148" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhs9VRTG8ko514vCE-fYdLnHle-ZIkd-S2qFZ5WJrxUbJlZiIr4RWWHorCXUGne0Zxxqxwc_pLM1iEgXTkhvhgE2bP55BCVw7knIU8ztW_NrmRu1yoEeitohxaplwZiAmnG2cJtVlMvBxS-/s320/Rekenmeester+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het ging in deze functie vooral om de vaststelling dat Statenpenningen en andere heffingen volledig waren betaald, dat Rentmeesters de hun toevertrouwde bezittingen goed hadden beheerd, en dat uitgaven ten laste van de Staten van Zeeland volgens voorschriften (terecht en zonder verspilling) waren gedaan. Bij goedkeuring werd de rekening gesloten. De Rekenmeesters mochten zo nodig aanwijzingen geven voor de inrichting van de boekhouding, en zelfs boeten opleggen. Zij moesten op afroep beschikbaar zijn voor inlichtingen en advies in de colleges van Staten van Zeeland en Gecommitteerde Raden te Middelburg, en daarom daar wonen. Volgens Tirion (voetnoot (20, p. 84) werden de vaste afgevaardigden van Zierikzee en Veere van deze regel vrijgesteld, om ook hun stad financieel te kunnen adviseren. Vanaf 1670 (?) waren ook andere uitzonderingen mogelijk.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">In de Schepenakten van Wemeldinge wordt Pieter Willems in 1614 en 1618 als Rekenmeester aangeduid. Het eerste geval betreft levering van een stuk zaailand. De tweede akte is interessanter. Pieter is dan schuldeiser van Jan Jacobsen, voor een bedrag van Pd 45 Vls. Dat sluit vrijwel uit, dat het om een heffing als de C<sup>en</sup> of CC<sup>en</sup> penning ging. Jacques Mertsen schiet dit bedrag voor, op voorwaarde dat Jan Jacobsen zijn derrinckbouck verschijnende Goesse marct 1618 (zijn vorderingen in het lopend jaar uit leveringen van derrinck) overdraagt aan Pieter Willems. RAZE 3592, fol 134 (2-2-1618).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">In de Overloper van 1624 van Wemeldinge wordt Hk 25 (De Stelhoek) aangeduid als "Den houck daer Pr. Bouwens in plach te woonen, oft daer het Stelhuys, nu wesende den rekenmeester Pr. Willems houve, in staet."</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Over de afkomst van Pieter Willems is weinig met zekerheid bekend. Volgens de Instructie van de Rekenkamer moest hij in Zeeland (daarbij gerekend het huidige Zeeuws Vlaanderen) geboren zijn om te kunnen worden benoemd. Van Goese of Vlaamse afkomst ? Zoon van Willem Bouwens, gezien de vroegere naam van de Stelhoek ? Bouwen (Boudewijn) is een van oorsprong Vlaamse naam. Pieter Willems was waarschijnlijk gehuwd met Maeyken Claes. Het laatste volgens de huwelijksakte van Neelken Pieters en Jan Mattheeusen. Aangenomen tenminste, dat de Rekenmeester inderdaad de vader van Neelken Pieters was. Gezien zijn functie zal hij wel lid van de NH Kerk zijn geweest.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Pieter Willems staat niet op de ledenlijst van de Kerk van Wemeldinge. Alleen door onvolledigheid ? De lijst vertoont een groot hiaat tussen 1617 en 1644. Er komt wel een Maeijken Claes voor (27 maart 1616). Ook blijkt wel de samenstelling van het gezin van Neelken Pieters en Jan Mattheeusen, met hun overlijdensdata:</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">43. Jan Mattheeusen, overleden juli 1660</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">44. Neelken Pieters, overleden 1667</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">45. Jakemijntje Jans, overleden augustus 1653</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">46. Pieter Jansen, overleden maart 1665</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De jongste zoon, David Jansen [Mattheeusen], ontbreekt op de lijst kerkleden, maar staat wel in het doopboek. Op nr. 42 stond Marijnis [Jansen Snoup ?], vertrokken (datum ontbreekt). Op nr. 47 werd Cornelis Willemsen genoemd (een broer van Neelken ?).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText2" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* Deze akte vermeldt geen data. Wel als aanleiding tot de benoeming het overlijden van dijkgraaf Blancx. Verder als basis voor de aanstelling een besluit op 12 september laatstleden. Het eerste punt betreft zo goed als zeker dijkgraaf en bedijkingsdeskundige [Jan Adriaensz] Blancx, overleden in 1587. De lage folionummers maken datering in vergaderjaar 1587 aannemelijk.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;"><sup>+</sup></span><span style="font-size: x-small;"> Isaac Tirion, "De Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden" Deel 9 (1751). P. 83-88. ZA/RAZ, Inv Nr 505 (Rekenkamer B), fol 109-115 (20-6-1596).</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-71011463460588974202011-06-25T10:31:00.000-07:002011-07-16T00:50:49.278-07:00Tanneken NegenoogheDe merkwaardige familienaam maakt al nieuwsgierig. Wat is er over deze vrouw bekend ?<br />
<div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Tanneken kwam (volgens de Genealogie Negenooghe, gepubliceerd in Gens Nostra 52 nr 12, dec 1997) uit een geslacht van schippers en handelaren. Dat ging in die tijd veel samen. Zij werd rond 1638 geboren in Tholen en verhuisde later naar Wemeldinge. Zij overleed daar op 5 maart 1669. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Over de verdere herkomst van de familie Negenooghe valt alleen te speculeren. Mogelijk had haar familie eerder in Reijmerswaal gewoond, en was daar door overstromingen verdreven. Misschien daarna naar Vlissingen gegaan. Vlissingers worden in Zeeland nog altijd spottend "negenogen" genoemd. Een negenoog is een vis. Een prik (lamprei). </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De vader van Tanneken heette Cornelis Claesse Negenooghe, de moeder Adriaentgen Dignisse. Cornelis werd geboren in Amsterdam, was waarschijnlijk houthandelaar, vestigde zich omstreeks 1634 in Tholen. Hij liet zich daar inschrijven als poorter en lid van het schippersgilde. Vlak voor zijn dood bracht Cornelis het nog tot schepen van die stad.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Tanneken trouwde circa 1659 met Coenraet Geertsen de Vos. Hij was zoon van een later dijkgraaf en schepen van Wemeldinge, Geert Francke de Vos. Geert kwam (volgens de Genealogie Negenooghe) uit Barendrecht en was, net als de vader van Tanneken, handelaar. Uit schepenakten blijkt, dat vader en zoon De Vos zaken in grond en huizen deden. De vader had soms aanzienlijke bedragen uitstaan. Eigen land werd verpacht.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
Het echtpaar handelde in bier. Leveranciers waren de brouwer in de Witte Leeuw te Rotterdam en de brouwer in de Pauwe (te Goes ?), zoals aan het slot van de boedelrekening werd aangegeven. * Een schip kwam daarvoor van pas. In 1659 verkocht Coenraet een damschuit. RAZE 3598, fol 5v, 3-9-1659. In de boedel bij het overlijden van zijn vrouw was een cromsteven schuijte. Mogelijk een groter vaartuig.<br />
Het echtpaar had het blijkbaar goed. Na aftrek van schulden bleef een bedrag in de orde van Pd 300 Vls over. Een lijst bezittingen laat onder meer servetten en tafellakens, koperwerk, behoorlijk wat meubels, en een ruime garderobe van goede kwaliteit zien. Sieraden worden niet genoemd in de inventaris (bijlage).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Er vielen ruim 7 G saeijlandt en twee huizen in de boedel. Eén van de huizen lag in de ring van het dorp, N van de Strate. Het laatste blijkt uit een akte uit het eerder genoemd boek, RAZE 3598, fol 50, 16-6-1668. Opgemaakt ruim acht maanden voor het overlijden van Tanneken (in mijn woorden):</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">"Voor schout en schepenen verschenen Geert Francque de Vos voor de ene helft, als voogd van zijn zoon Francq Geertse de Vos, en Lucas Snoup, voor 2/3 deel eigenaar van de andere helft. Zij leverden aan Coenraet Geertsz de Vos een huis (..) genaamd het Wachthuis, met nog een huisje oost daarvan aan de Noordzijde van ons dorp op Ambachtsheeren vroone, met nog 2 vroonen over de Rijtbane. Aangrenzend: O Jan de Backer, Z de Heerenweg, W Jacob Davitsen, N de hof van Jacop Joossen. Koopprijs Pd 233.6.8 Vls, boven een bedrag van Pd 7 Vls voor het huisje ernaast."</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Blijkbaar kwam dit huis uit de nalatenschap van een andere zoon van Geert Francke de Vos (Pieter Geertsen, gehuwd met een Snoup ?).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een Weesakte RAZE 3632, fol 28, 17-10-1670 vertelt nog dat er uit het huwelijk minstens twee kinderen waren geboren (tekst vrij weergegeven):</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">"Coenraet Geertsen de Vos heeft de voogdij aangenomen van zijn twee jonge kinderen, Geerard en Lijsbeth, halfwezen geworden bij het overlijden van zijn echtgenote Tanneken Cornelis Negenoogen."</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 8pt;">* Het gaat hierbij om de twee eerste schulden genoemd in de boedelrekening. Er staat daar:</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
<span style="font-size: 8pt;">"In de eerste als volght, eerstelijcks een somme van twaalfhondert guldens nopende van geleverde bieren van den brouwer Paets tot Rotterdam in de Witte Leeuw.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 8pt;">Item noch aen den Brouwer in de Pauwe de somme van tachtich Carolus guldens oock van geleverde bieren."</span><br />
<br />
<span style="font-size: 8pt;"><b><span style="font-size: small;">Bijlage</span></b></span><br />
<span style="font-size: 8pt;"><b><span style="font-size: small;"> </span></b></span><br />
<div style="text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixPkipkAxx-QshMr4U9Kqrk_7v52qiND1Im1xpPFqkY1ZDDiBE465qs853R_us-PZWG4YtfiHsDMpkYLE_3jVbXlIhyb7i8x3vqUbvjrS0JMyVVP2tgrKFn2-FfwYbnDBCbJ3oBQ8pnijN/s1600/Transcriptie+Akte+TCN+001.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixPkipkAxx-QshMr4U9Kqrk_7v52qiND1Im1xpPFqkY1ZDDiBE465qs853R_us-PZWG4YtfiHsDMpkYLE_3jVbXlIhyb7i8x3vqUbvjrS0JMyVVP2tgrKFn2-FfwYbnDBCbJ3oBQ8pnijN/s640/Transcriptie+Akte+TCN+001.jpg" width="396" /> </a></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">RAZE 3624, ongefolieerd, 11-10-1670 </span></div></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-57048895083355260472011-06-23T00:45:00.000-07:002011-06-24T07:13:45.974-07:00Wortels<div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Veel inwoners van Wemeldinge blijken (ver genoeg teruggaand in de tijd) wortels buiten het Dorp te hebben. Dat kan worden vastgesteld aan de hand van de database <a href="http://www.weumelinge.nl/">www.weumelinge.nl</a>. Tenminste, voor de hierin meest voorkomende familienamen (naamvarianten samengeteld). Dat zijn:</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPqmJwYLPfiUGgCH3_meimRB45HJk5UkGa0dNcyndeEzgyXt15NCckGqknc3LpATBV_Av9bNoBnuA9MMalBLQzNn5FRMo81PvI9rtiyXpwo9NQ9G__ZcwF6yTvf9ycBW3KOgywhPyDeL4g/s1600/Namen+1+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="139" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPqmJwYLPfiUGgCH3_meimRB45HJk5UkGa0dNcyndeEzgyXt15NCckGqknc3LpATBV_Av9bNoBnuA9MMalBLQzNn5FRMo81PvI9rtiyXpwo9NQ9G__ZcwF6yTvf9ycBW3KOgywhPyDeL4g/s320/Namen+1+001.jpg" width="320" /></a></div><div style="text-align: justify;">Bijna alle grote namen (zoals Dekker, Hamelink, Lindenberg(h), Wabeke) ontbreken hier. (De) Schipper is een uitzondering. Zelfs veel uit ruimer omgeving afkomstige families (van Eversdijk tot Zweedijk), halen de lijst niet. Over enkele van deze personen zijn nog wat interessante bijzonderheden bekend. Grotendeels terug te vinden in de database. Op een enkel punt een eigen aanvulling. Vooral wat betreft herkomst en vertakkingen.</div><ul style="text-align: justify;"><li>Heijndrick Minnaert was Chirurgijn, Veldscheerder onder Kapitein Poteij. Later (?) Herbergier. Hij trouwde met een vluchtelinge uit Antwerpen. Zijn moeder was ook een Vlaamse.</li>
<li>Willem Schipper werd in Wemeldinge geboren. Hij zal de stamvader van de Wemeldingse (De) Schippers zijn. Vader was volgens de database Dirck Schipper, moeder niet ingevuld. Hij trouwde met Neelken Cloostermans uit Biezelinge. Zijn broer Anthonij werd Schout in Kapelle.</li>
<li>Laurus Traas werd geboren in 's Heerenhoek, trouwde in Yerseke met Barbera Colart, geboren in Kruiningen. Zijn kinderen werden in Yerseke geboren. In elk geval drie daarvan waaierden uit naar andere plaatsen.</li>
<li>Volgens de database zou Cornelis Paauwe driemaal getrouwd geweest zijn. 1. met Dignetje Jacobs (1665), 2. met Teuntje Meijer (1672), 3. met Dina Verlare (1685).</li>
<li>Jan Griep was RK ("Paeps"), gehuwd met Cornelia Verschure uit Hoedekenskerke. Zij waren honkvast, daar geboren en overleden. Eén van zijn kinderen (Abraham) was schipper-winkelier in dezelfde plaats.</li>
<li>Jacob op 't Hof was Schout te Abtskerke. Een zoon Baljuw te Driewegen. De familie (Simon op 't Hof uit Ovezande) vestigde zich midden 19e eeuw in Wemeldinge.</li>
<li>Philip Pauwelsz Hoogesteger was Herbergier. Voorvader van Johannis, die in Wemeldinge (1801) trouwde met Geertruid Vliet, geboren in Wemeldinge en zich toen daar vestigde. Ze waren volgens de lijst 1811 beide dagloners.</li>
<li>Een zoon van Gerard Kosten heette Jacob. Mogelijk bestaat er een familierelatie met Hendrik Kosten. Hij trouwde in 1759 in Wemeldinge met Neeltje Rijn. Hun eerste kind werd eveneens Jacob genoemd.</li>
<li>Jan Dominicus is geboren in Kloetinge als zoon van Dominicus van Hove (een Hovij ?) en Maijken van Schulen (een Van der Schuylen ?). Weer dwarsverbanden tussen deftige families.</li>
<li>Cornelis Schouwenaar is geboren in Wemeldinge (1620). Vader en moeder onbekend. Hij komt niet op de lijst Lidmaten NH Kerk Wemeldinge voor. Ook in de Schepenakten zijn geen vermeldingen aangetroffen.</li>
<li>Van de andere personen is weinig bekend. Het gaat daarbij meestal om stamboomfragmenten.</li>
</ul><div style="text-align: justify;">Helemaal afdoend is deze analyse nog niet. Want bijna alle onderzochte stamreeksen eindigen, zonder bekende voorvader, ergens tussen 1700 - 1650. Maar dat is zelden of nooit in Wemeldinge.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Er zullen voortdurend verhuizingen zijn geweest. Rond 1600 een piek, van Hervormde Vlamingen naar Holland en Zeeland, en van overtuigde Rooms-Katholieken weg uit deze provincies. Daarna hield de uitwisseling tussen Dorp en omgeving niet helemaal op. De bovenstaande lijst geeft aan, dat nieuwe families zich vestigden. Daar staat tegenover dat er ook vertrokken. Wemeldinge was eigenlijk te klein, om ieder werk te verschaffen. Vooral omdat daarbij overwegend op het land werk werd gezocht. Dat laatste werd het duidelijkst in de Franse tijd. In 1811 werden 313 dagloners geteld, met 61 landbouwers/tuinders op totaal 697 inwoners. Er zal maar plaats voor ongeveer de helft van de dagloners op Wemeldingse bedrijven zijn geweest. Alleen in de oogsttijd wat meer.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Op een veel kortere lijst (55 namen van mannen van 20 - 60 jaar, op te roepen voor militaire dienst), uit ongeveer dezelfde tijd, komt maar één naam voor, die ook op bovenstaande lijst staat. Gommert Schipper, dagloner. Geboren 21-4-1755 in Wemeldinge. Vader Boudewijn Schipper, moeder Thona Westdorp. Getrouwd, dan nog zonder kinderen. Van deze lijst waren 18 mannen (32%) niet in Wemeldinge geboren. Dat is een verrassend hoog percentage. Het bevestigt wel, dat er in sommige tijden aanzienlijke verhuizingen plaatsvonden. Op deze lijst staan trouwens veel bekende "Wemeldingse" namen. Op alfabet gezet:</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhl5TgSYr0eaBqWDq72Bd8gQfkhrVB81blZ2U1MY5Mk2djAHZXt1fAJjE7XXmuHJ4ZQLUAi6ChqiW4OdtbPbma-G-DVD-XwoJhYdFPDoR4xiIRu-y2Msg9zUETatUafADuzDRkqUGWKw3R/s1600/Namen+2+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="134" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhl5TgSYr0eaBqWDq72Bd8gQfkhrVB81blZ2U1MY5Mk2djAHZXt1fAJjE7XXmuHJ4ZQLUAi6ChqiW4OdtbPbma-G-DVD-XwoJhYdFPDoR4xiIRu-y2Msg9zUETatUafADuzDRkqUGWKw3R/s320/Namen+2+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Over de omvang van de in- en uitstroom over een langere periode geeft de Lijst lidmaten NH Kerk uit 1769 e.v. inzicht. De lijst omvat rond de 590 namen van volwassen leden. Een enkelvoudige telling laat zien, dat in de 21 jaar daarna (voorzover de in kleine kriebelletters geschreven lijst te ontcijferen is) 77 mensen binnen kwamen in de gemeente, en 80 vertrokken. In en uit hielden elkaar daarmee zo ongeveer in evenwicht. Dat is volgens verwachting bij het werken in een ruime kring om het Dorp. Vooral ongehuwde knechten en meiden zullen dit patroon vertoond hebben.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De aanwas door het doen van belijdenis was in dezelfde periode groot. Totaal 235 nieuwe leden (40%). De aangetekende uitval door overlijden lag in de orde van 10 personen. Dat geeft wel aan, dat niet alles aangetekend zal zijn.<br />
<br />
Er lijkt, alles bij elkaar genomen, weinig continuïteit in bewoning geweest te zijn in Wemeldinge. De elite verhuisde naar Goes, of een andere stad. Meiden en knechten wisselden van werk en werkgevers in een vrij ruime kring. Het laatste zal ook met ambachtslieden het geval zijn geweest. Er was, na het behalen van het vakdiploma, meestal niet genoeg brood voor een tweede of derde ambachtsman in datzelfde vak in het Dorp.</div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-13854683599420170162011-06-22T00:50:00.000-07:002011-06-22T03:24:41.971-07:00Familienamen<div style="text-align: justify;">Voor onderzoek naar voorouders die tussen 1600 en 1800 in Wemeldinge leefden, zijn er drie belangrijke bronnen. Vier lijsten met lidmaten van de NH Kerk, de kerkelijke registers (doop- en trouwboeken), een boekwerk "Genealogische Afschriften Nr 119", en de Schepenakten van Wemeldinge. Vooral de eerste bron is de moeite van het bestuderen waard. Daarbij kan al minstens een sprong terug in de tijd worden gemaakt van bijna vijftig jaar, tot 1765. Interessant is verder, dat in twee lijsten werd aangegeven in welke "wijk" de familie woonde. Soms met nog wat nadere bijzonderheden. Meestal gaat het dan om de datum van belijdenis (aangenomen), binnenkomst uit een andere gemeente (met attestatie van), of vertrek (met attestatie naar). In een aantal gevallen is een overlijden (obiit), of een beroep, dan wel een kerkelijke functie (ouderling, diaken) aangetekend. Een samenvatting van aantal huizen en leden werd in de paragraaf "De polder" gegeven. Deze lijst werd opgemaakt in 1765 door "den director J.E. Molt, Pred. te Cloetinge". Er was toen blijkbaar een vacature voor de domineesplaats. Een tweede lijst werd opgemaakt door predikant Jan Tewater, als gids voor het huisbezoek afgelegd in maart 1769 met "den ouderling Schout Jacobus de Vlieger". De laatste lijst werd daarna nog aangevuld, maar is daardoor niet altijd goed leesbaar. Met beroep of functie zijn in deze lijsten genoemd:</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsamrRqzVSuQAsS_G0LKPMyWB6XtHeVC_XjSy0xmQwLxxwaBfL57Wt8y0HagmKvP9OjpevUBE8bxJS3jN_XGGG5tEWxRymo_x2ckmfqMBvdbbO6eGlovyIhN85N9s3LiNyRzdrRCqOGrGY/s1600/Namen+en+beroepen+1765+en+1769+e.v+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsamrRqzVSuQAsS_G0LKPMyWB6XtHeVC_XjSy0xmQwLxxwaBfL57Wt8y0HagmKvP9OjpevUBE8bxJS3jN_XGGG5tEWxRymo_x2ckmfqMBvdbbO6eGlovyIhN85N9s3LiNyRzdrRCqOGrGY/s320/Namen+en+beroepen+1765+en+1769+e.v+001.jpg" width="263" /></a></div>Schout Jacobus de Vlieger komt in twee wijken voor. Hij verhuisde blijkbaar van Stelle naar Overwelve.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Twee beroepen vragen een toelichting. Een rijsbaas was opzichter bij werk aan de dijken. Rijswerk werd gebruikt als onderlaag en dijkbescherming, in de vorm van vlechtmatten van lange wilgentakken. Een gezworen was dijkmeester, lid van het bestuur van het waterschap. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Eerste vraag bij genealogisch onderzoek is meestal, wie de ouders van de grootouders waren. Terug tot ongeveer 1811, geeft de Burgerlijke Stand daar heldere antwoorden op. Familienamen waren toen stabiel geworden. Voornamen, overlijdens-, huwelijks- en geboorteakten, geven meestal genoeg houvast. Zelfs als strak vernoemd werd, zodat in verschillende takken van de stamboom telkens weer dezelfde voornamen opduiken.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Verder terug in de tijd zijn er alleen kerkelijke registers. Daarin zijn handschriften soms slecht te lezen, werden namen niet altijd hetzelfde geschreven, en bestond er meestal nog geen vaste familienaam. Voor de Hovy's, Maelcotes en Ruissens wordt dat al snel duidelijk. De eerste twee namen komen in de lijsten van lidmaten niet eens voor. De derde wel, maar in die tijd nog in verschillende varianten.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De familie Hovy komt in de database <a href="http://www.weumelinge.nl/">www.weumelinge.nl</a> niet voor. Wel in de databank familienamen van het Meertens Instituut, <a href="http://www.meertens.knaw.nl/nfb/">http://www.meertens.knaw.nl/nfb/</a>. Hovy's daarin alleen buiten Zeeland. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Mogelijke voorouders staan in de lijst Lidmaten NH Kerk 1765 als "Van de Hoeve". Hovy is een verlatijnste naam voor Van 't Hof, of Van de(r) Hoeve(n). Vooral deftige families en wetenschappers verfraaiden hun geslachtsnaam op die manier. Er woonden volgens de lijst Lidmaten op twee plaatsen leden van de familie Van de Hoeve. In Overwelve, en in de Cudsee (Chezee). In Overwelve stonden ongeveer 10 huizen. In één daarvan woonden Jannetje en Cornelis van de Hoeve. Ze worden op de lijst (p. 6) gekoppeld aan Hendrik Oranje, die belijdenis deed op 30 maart 1764. Vermoedelijk was Jannetje dus getrouwd met Hendrik. Achter de naam van Cornelis staat "met attestatie van IJrsik (Yerseke) 24 maart 1765". Dat kan betekenen, dat Cornelis daar een tijdje gewerkt had.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Leden van de familie Maelcote zijn niet (met die naam) in de Wemeldingse lijsten Lidmaten te vinden. Duidelijk werd ook al wel, dat de hoeve verschillende malen van eigenaar verwisselde. De naam Maalkote bestond volgens de database in 1721 nog wel. Jannetje Maalkote, geboren 1721 te Borssele. Zoeken in de databank familienamen gaf geen resultaat.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Ruissens waren er in 1765 en 1769 al wel in Wemeldinge. Alleen door spellingsvarianten en door het gebruik van vadersnamen niet altijd herkenbaar. In de tabel hierboven werden de varianten Ruysse, of Ruijsse gebruikt. Op één van de bronlijsten (1769 e.v., p. 6) staan ook David Ruisschen en Jacomina Pieters(e) Maat. Egtelieden, [ingekomen] met attest van Waarde van 1 mei 1790. Vader en moeder van deze David (er waren er zoals gebruikelijk meer in de familie) waren Cornelis David Johz (Ruijsse) en Anna Willemsdr Smallegange. Zij staan in de lijst Genealogische Afschriften Wemeldinge (Lasonder, GA 119) onder nummer 1508, met familienaam in de spellingsvariant Russe. Aangegeven wordt, dat Cornelis David Johz eerst gehuwd was met Maria Stoffelse Oostdijk, weduwnaar werd, en in 1760 hertrouwde met Anna Willemsdr Smallegange. David Cornz zou volgens deze bron op 10-10-1762 gehuwd zijn met Jacomina Maat. Onder nummer 1509 wordt het echtpaar opnieuw genoemd, nu met hun kinderen. Deze stamboomgegevens zijn (nog) niet in <a href="http://www.weumelinge.nl/">www.weumelinge.nl</a> verwerkt.</div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-22144756478188923832011-06-20T04:42:00.000-07:002011-07-16T00:52:55.213-07:00Familielijnen<div style="text-align: justify;">Buiten het Dorp lagen begin 17e eeuw rond de 50 woningen. Meestal aangeduid als "Hof". In Overlopers zijn, met omschrijvingen als "daer hij op woont", 44 bewoonde percelen aangegeven. C. Dekker noemt in "Wemeldinge" (p. 149) een getal van 56.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Vergelijking laat zien, dat de meeste van deze bezittingen later in andere handen overgingen. Of daaarbij familieleden waren of niet, kan zelden direct (alleen uit de namen) worden vastgesteld.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Bij overdracht werd de eventuele familieband tussen eerdere en latere eigenaar niet altijd aangegeven. Toenamen (derde namen) kunnen dan welkome aanvullende informatie leveren. Ze werden vooral gebruikt bij veel voorkomende namen als Jansen, Mattheeusen, en Pietersen. Om aan te geven, welke zoon van welke Jan etc. precies werd bedoeld. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">In veel gevallen werd als toenaam het beroep toegevoegd. Anders meestal de woonplaats, of een nadere aanduiding (waarvan herkomst en betekenis voor ons doorgaans niet meer duidelijk zijn). Voorbeelden zijn: Frans Jansen Smit, Cornelis Arendsen Westdorp, Wisse Marinussen Brick. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Veel van de tweede of derde namen verstarden al vóór 1800 tot een familienaam. Maar er kan niet op worden vertrouwd, dat personen met eenzelfde naam verwanten zijn. Zelfs niet voor oude Wemeldingse namen, als Hovy, Maelcote, of Ruissen.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Duidelijk is, dat de Hovy's mogelijk al (ver ?) voor 1600 een stabiele familienaam hadden. In de Overloper van 1582 wordt de familie trouwens helemaal niet genoemd als grondeigenaar. Maar er bestond toen wel een Hovy-hoek (Hoek 5, vermeld als Hovinge hoeck) en een Hovy-buurt (Hoek 13, vermeld als Hovinge buyrte), allebei in het Oostambacht. Opvallend is daarom, dat de Hovy's volgens de kadastrale kaart van 1813 (ook ?) juist in een hoek W van het Dorp moeten hebben gewoond (Hoek 19, in 1582 vermeld als den Hoeck daer Christiaen Fortss Brick in woont, op de kadastrale kaart aangeduid als Daer de Hoviën hebben gewoond). Of later ook andere families de naam Hovy (in de betekenis van Van 't Hof en tuinder ?) * zijn gaan dragen, is mij niet duidelijk. Maar het is, net als bij andere beroeps- en plaatsnamen, zeker te verwachten.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Schout Pieter Pieters Maelcote werd waarschijnlijk zo genoemd naar een eeuwenoude hoeve, toen zijn eigendom. Later kwam die terecht in een andere familielijn. Overdracht blijkt uit een latere akte. RAZE 3597, fol 111 (15-1-1654). Jacomijnken Pieters Verburgh, weduwe van Cornelis Mejoncq levert aan haar schoonzoon Jacob Mejoncq een hoeve, gelegen in de Maelcote. Interessant is, dat zo drie familienamen uit Wemeldinge worden gekoppeld. Maelcote, Verburgh, en Mejoncq. Het waren wel schepenfamilies. Daarom is onderlinge verwantschap eigenlijk niet zo verwonderlijk. Dat de hoeve die Jacomijnken aan haar schoonzoon leverde dezelfde is, als die nog altijd bekend staat als Maelcote, werd niet uitdrukkelijk vermeld. Het is toch bijna zeker. De hoek was niet zo groot. Volgens de Overloper van 1624 bewoonde de Schout een kavel van 282 R, op vroeger bezit van Christiaen Foorts Brick. In de overloper van 1645 staat die laatste kavel vermeld als "Corns. mejoncks wed. daer sy op woont". Van zuid naar noord gerekend, werden in deze hoek lang maar drie bewoonde kavels aangegeven. Van 140 R, van 282 R, en van 2 G 90 R. In 1813 was de eerste plek blijkbaar niet meer bewoond, de laatste in minstens 6 verschillende woonplekken opgedeeld.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcu8tKaT-7u9rwSyAzv4St0-Xh0oleEfRNKf9nF4GExYdpBe5lIrlSkOI-cK3A_dCFnjx_KLVvHEZJs-0PCE_TzBfVRoytGWazc6sSPqtZM0Bdu9UEQ8VyyeSCNtEZf381HDrg6VvVHYsV/s1600/Hof+Maelcote+%2528WMD+OAT+1832%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcu8tKaT-7u9rwSyAzv4St0-Xh0oleEfRNKf9nF4GExYdpBe5lIrlSkOI-cK3A_dCFnjx_KLVvHEZJs-0PCE_TzBfVRoytGWazc6sSPqtZM0Bdu9UEQ8VyyeSCNtEZf381HDrg6VvVHYsV/s320/Hof+Maelcote+%2528WMD+OAT+1832%2529+001.jpg" width="180" /></a></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">De herkomst van de familienaam Ruissen is nog altijd niet helemaal duidelijk. Hij werd rond 1730 voor het eerst aangetroffen, in een overloper. Bij David Johanz: ruysen als eigenaar van 2 G 48 R grond in de Cappelhouck. Hij had nog meer grondbezit, maar uitsluitend in het Oostambacht.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Veel vroegere spellingsvarianten zijn nu verdwenen. De naam Ruys bestaat nog wel. De Nederlandse familienamenbank van het Meertensinstituut beschouwt beide achternamen als verschillend, met een eigen kerngebied. De eerste op Zuid Beveland, de andere in de provincie Utrecht. Daarom waarschijnlijk terecht.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Voor de hand ligt, om te denken aan een vroegere woonplek in de Ruisen (Zeeuws Rusen), het middendeel van de Oude Polder. Maar C. Dekker (als boven) typeert het Westambacht als een lang bijna praktisch onbewoonde ruigte, met rietvelden. Ook geeft de Overloper van 1582 een Hoff in den Ruysse aan op een verrassende plek. Niet waar nu de Ruisweg en de Hof in de Ruisen te vinden zijn. Dus niet in Hoek 24 (Daer 't Bleauhuys in staet), of 25 (Daer Jochem Jan Lauris huys in staet), maar in Hoek 23 (Bewesten den Polderdijck). De hof werd toen bewoond door Geert Claesse. Het goed veranderde verschillende keren van eigenaar. In 1624 stond de hoeve op enkele blijkbaar bij elkaar gevoegde percelen. Een stuk land van 6 G 90 R, dat gepacht werd door Leyn Mertss.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;">Net als Huyss in de Zeeuwse documenten voor Huygens, en Meeus voor Mattheeus, is dat een afgekorte naam. In dit geval zelfs dubbel verkort, in eigen en vaders naam. Leyn staat voor Geleyn, Mertss voor Maertens.</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 8pt;">* Hof of hovinge had in het middelnederlands de betekenis van tuinderij, tuingrond. Vandaar waarschijnlijk, dat de naam Hovinge, later ook Hovij, in verschillende veldhoeken opduikt.</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-56582299908007947632011-06-16T04:56:00.000-07:002011-06-22T02:21:01.903-07:00Notabelen<div style="text-align: justify;">Wat notabelen zijn, moet eerst nader omschreven worden. Het is anders niet mogelijk, gegevens te verzamelen en te vergelijken over deze groep.</div><div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Status of beroep leveren geen bruikbare aanknopingspunten op. Al bij een eerste verkenning blijkt, dat families uit de elite rond 1600 zelden in Wemeldinge wonen. Daartoe kunnen de ambachtsheren, baljuws, raadsheren, en rentmeesters worden gerekend. Zij wonen vooral in Goes. Ook wordt al snel duidelijk, dat zo goed als elke arts, chirurgijn, predikant en schoolmeester van buiten Wemeldinge komt. Een enkele advocaat, brouwer, of landmeter werd wel in Wemeldinge geboren en groeide daar op.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Geld en bezit blijken ook geen goede graadmeter. In de belastinglijsten komen steeds weer andere namen voor. Op dat punt is er weinig continuïteit. Veel families zijn gekomen, en weer gegaan. Dat kan ook worden vastgesteld, als familiebezit in de tijd wordt gevolgd.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het Blauwhuis (Ter Vesten), de Maelcote, Stelhoeve, en Schoudee zijn in handen gekomen van andere families, of bestaan rond 1600 niet meer. De familietak Boom/Van Dorp (vroegere eigenaren van het Blauwhuis) * sterft uit. Het huis wordt blijkbaar afgebroken. David en Willem Jansen (vroegere eigenaren van Schoudee) *, betrokken elders een nieuwe woning. Ook dit huis wordt blijkbaar afgebroken.<br />
De Maelcote ligt in Hk 19. De hoek komt in overlopers onder verschillende benamingen voor, gekoppeld aan andere bewoners. Overloper 1624 noemt die de "Houck daer Pier Piers maelcote inne woont". Schout Pieter Pieters ontleende aan Maelcote zijn nieuwe familienaam. Deze (?) hoeve verkoopt Jacomijnken Prs Verburg (wed. Cornelis Mejoncq) in 1654 aan haar schoonzoon, Jacob Mejoncq (RAZE 3597, fol 111, 15-1-1654).<br />
De Stelhoeve ligt in Hk 25, de "Houck daer Pier Bouwens huijs in staet". Deze hoeve verandert ook minstens drie keer van eigenaar. De naam van de hoek verandert mee. In 1624 heet die de "Houck daer Pr Bouwens in plach te wonen, oft daer het Stelhuijs, nu wesende de Rekenmeester Pr Willems houve, in staet". Waarschijnlijk is de hoeve dan eigendom van Corn Mars Coster. Cornelia Noorthouve heeft een aardige lap grond aangrenzend oost. later kocht Geert Francke de Vos het Stelhuijs. Hij kon het huis kopen, als verwant van de familie Noorthouve (RAZE 3595, fol 96-96v, 28-6-1636). Volgens C. Philipse in zijn boekje "Wemeldinge een oud dorp" (1984) werd rond 1800 de kapitale boerderij annex herenhuis grondig verbouwd, en eigendom van Ambachtsvrouwe Coomans. De hoeve werd kort daarop verpacht aan Pieter de Korne (p. 34). Later worden land en grond (percelen A 52 tm A 57) aan de Kerk van Wemeldinge vermaakt. <sup>+</sup> Dat blijkt ook uit de kadastrale gegevens uit 1832. Pieter de Korne (mogelijk nog altijd pachter van het geheel) bewoonde volgens het kadaster een woonhuis vlakbij, aan de rand van de Oude Haven (perceel A 51).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6QvF3VxH2eLmaru9xR8Rj_KKiHX5bsz1FEguNQubTSBWh3Az98Tc2RgWqgfZvfJamJGSioQHW02RsdS9ikZ6G7OJp3s1475Xz6Lp4BSkBuDHf4yJnE1oL4AOT2-dCJaiPpLHZCWi2Q_hb/s1600/Stelhuis+%2528WMD+OAT+1832%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="184" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6QvF3VxH2eLmaru9xR8Rj_KKiHX5bsz1FEguNQubTSBWh3Az98Tc2RgWqgfZvfJamJGSioQHW02RsdS9ikZ6G7OJp3s1475Xz6Lp4BSkBuDHf4yJnE1oL4AOT2-dCJaiPpLHZCWi2Q_hb/s320/Stelhuis+%2528WMD+OAT+1832%2529+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een bruikbare insteek om te bepalen wie de notabelen waren, levert een vergelijking van twee lijsten. De ene uit 1641 van de schutters van "De edele cruysboghe" (GA Kapelle, Gem Wemeldinge, Inv Nr 1428). De andere uit 1748 van bezitters van paarden, die vrachten hebben gereden voor het regiment van de Genie van Baron van Randwijk (Idem, Inv Nr 1427). </div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De schutters vormden een gesloten club, met leden van overwegend schepenfamilies. De paardenbezitters waren waarschijnlijk vooral hereboeren.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Op de eerste lijst komen 26 families voor. Daarvan 11 uit het schepenmilieu. Dat waren de families Dijkwel, Dominicus, Foorts, Halibertus, Jansen, Maelcote, Mejoncq, Rijn, Snoup, Verburg, en Wagemaker.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Op de tweede lijst komen 23 families voor. Daarvan nog maar 5 uit het Wemeldings schepenmilieu. Dat waren de families Dijkwel, Dominicus, Foorts, Rijn, Vlieger. De vier eerste namen kwamen ook op de eerste lijst voor.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Deze vergelijking suggereert, dat de zittende bestuurders in de ruim honderd jaar tussen beide lijsten, niet (meer) zo vast op het kussen zaten. Er hadden nieuwe families zich een bestuurspositie verworven. Hetzelfde is de conclusie uit een direkte vergelijking van de namen in de schepencolleges tussen 1600 en 1800.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYDpR7VFeILurgjuEL3tecFYfpJzkfvpIoSTPIjRj_IDArVR9ce9GYPeFCKMX0Gi3KqfBbZtiy9I3_aXjrnXTnU0IUSqN66hSc0xoXOcig5PVb8XSiy4aQbNMkFPV74vnLE4_v9NnyBqZp/s1600/Schepenen+WMD+%25281600-1800%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYDpR7VFeILurgjuEL3tecFYfpJzkfvpIoSTPIjRj_IDArVR9ce9GYPeFCKMX0Gi3KqfBbZtiy9I3_aXjrnXTnU0IUSqN66hSc0xoXOcig5PVb8XSiy4aQbNMkFPV74vnLE4_v9NnyBqZp/s400/Schepenen+WMD+%25281600-1800%2529+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De eerste vier naamreeksen in dit overzicht zijn opgemaakt aan de hand van de boeken met Schepenakten. Basis voor de namen uit 1800 vormt een lijstje van bestuurders in dat jaar. Bron daarvoor is het boek van A.J. Barth en A.L. Kort, "Van Broekstuk naar witte boord" (1970, p. 21). Die gegevens kunnen worden gekoppeld aan de volkstelling van 1811. Dan blijken 9 van de 12 bestuurders uit die kolom in Wemeldinge geboren, en 7 van de 12 bestuurders landbouwer te zijn. Het lijkt erop dat er alleen enkele niet-Wemeldingers toetraden. Het aandeel landbouwers zal niet zo zijn veranderd. Het zijn wel, zoals gezegd, overwegend nieuwe familienamen.<br />
Komst van nieuw bloed rond 1800 zou ook niet zo verwonderlijk zijn. De oude garde van "regenten" (waarschijnlijk sterk Oranjegezind en conservatief), zal toen afgelost zijn door "burgers" met geld (waarschijnlijk vaak Patriot en meevarend op het nieuwe politieke tij).</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoToc1" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* C. Dekker, "Een Zeeuws Dorp" (2007), Stambomen, p. 239 - 249.</span><br />
<div class="MsoBodyText2"><span style="font-size: x-small;"> + G.J. Lepoeter. "Maria Coomans" (z.j.), p. 55 - 59.</span></div></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-46668797629093455272011-06-15T09:26:00.000-07:002011-07-26T23:21:11.691-07:00Schoolmeesters<div style="text-align: justify;">Meesters waren er in Wemeldinge nogal wat. Advocaten en andere rechtskundigen (daaronder ook een raadsheer en een secretaris), chirurgijns, en predikanten voerden die titel. Ook elke ambachtsman die zijn vakbekwaamheid had getoond, mocht zich meester noemen. Er waren tenslotte nog meesterknechts. Een onderwijzer werd daarom ook wel uitdrukkelijk "schoolmeester" genoemd.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bijna de hele rij namen is bekend. De functie is ook vrij uitgebreid beschreven. Over leerplan en schoolgebouw is veel minder bekend.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:DoNotOptimizeForBrowser/> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Times New Roman";">Niet alle namen van schoolmeesters na de overgang op het nieuwe (NH) geloof zijn bekend. Volgens C. Philipse (1984, p. 51) werd Anthonij van der Schragen in 1596 benoemd. Hierna kwam Mr Govert. Zijn vadersnaam was Janssen [RAZE 3594, fol 171, 6-7-1624). De tabel in de paragraaf Beroepen geeft de namen die zijn achterhaald tot 1700. Rond 1650 vonden er veel wisselingen plaats. Daarna bleven de onderwijzers weer lang in dienst. Tot 1800 kwamen (na Jan van de Caserije) alleen nog Jac Verzoole, Jan Donker, en Marijnis Brandt. </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De periode met snelle opvolging kan nader worden bepaald, en ook worden verklaard. Jac de Brawanter vertrok in 1637, na vijf dienstjaren. Jan van de Caserije kwam in 1644. Zijn drie voorgangers hielden het stuk voor stuk al snel voor gezien. Verklaring geeft de slechte staat waarin het schoolgebouwtje verkeerde. Dat was krap, lek, en tochtig. Het zal bij slecht weer dus geen pretje geweest zijn om daar te werken of te leren. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Eerst stond er een schooltje (van hout ?) met een strodak. Bijna elk jaar was de dekker nodig, om het dak te repareren. In 1643 werd het oude gebouwtje vermoedelijk afgebroken. De nieuwe school kwam meer aan de straatkant te staan, werd in steen gebouwd, en kreeg een dakbedekking van schalie (leisteen).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Tot 1800 bestond er nog geen leerplicht. In de drukke tijd tot de oogst, midden in de zomer, zullen de kinderen veel op het land of in huis hebben meegeholpen. Dat was niet de bedoeling van het schoolbestuur.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Discipline was belangrijk. "Slecht" gedrag, zoals praten in de klas, en dito prestaties werden meteen bestraft. Dan wierp de meester een "vogel" (perkamenten rol) naar de leerling, om die naar voren te roepen. De vogel moest bij hem worden teruggebracht. Met een plak, een soort houten tafeltennisbatje, kreeg het kind dan een paar flinke tikken op de vlakke hand. Een grote overtreding kon zwaarder bestraft worden, met een pak slaag op de billen. Een bekend rijmpje luidde daarom:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">"Hier onderwijst men de jeugd</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">in wetenschap en deugd</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">en hebben zij slechte manieren</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">dan moet ik hun achterkwartieren"</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het lesprogramma omvatte drie vakken, die per kind in passend tempo werden behandeld. Maar pas als één vak behoorlijk beheerst werd, kreeg de leerling een volgend vak te leren. Eerst lezen, dan schrijven, dan rekenen. Het onderwijs vond plaats in één groot lokaal, waarin individueel les werd gegeven. Elke leerling werd zo mogelijk elke dag een keer naar voren geroepen. Om vragen uit de opgegeven lesstof te beantwoorden, een uit het hoofd geleerd stukje op te zeggen, of een werkstuk te laten zien. De opdrachten waren simpel: een stukje voorlezen uit een boek, een korte tekst uit het hoofd leren, een voorbeeld naschrijven, of een som maken.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het door Marijnis Brandt ondertekend schoolreglement is bewaard. * Dit document is te lang, om het helemaal te laten volgen, of volledig te citeren. Hieronder de twee laatste bladzijden.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0OqsFf0Qf3YHQe8_2v0ANfgOuRwQ5pWQOLeKD-1pWoYZ9ns8Nlil732MLyDeHsdA2Vmqh6QVQZXIwX8vaPQi97RG5sFw7mzWVFXndaYrwE3o_tsmolctuaprfRgjNIncwbS2OCq30Yv1E/s1600/Schoolreglement+%2528WMD+1751%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0OqsFf0Qf3YHQe8_2v0ANfgOuRwQ5pWQOLeKD-1pWoYZ9ns8Nlil732MLyDeHsdA2Vmqh6QVQZXIwX8vaPQi97RG5sFw7mzWVFXndaYrwE3o_tsmolctuaprfRgjNIncwbS2OCq30Yv1E/s400/Schoolreglement+%2528WMD+1751%2529+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een schoolmeester had nog andere taken. Hij moest ook de klok luiden bij een begrafenis, of op zondag, om iedereen naar de kerk te roepen. Verder was hij daar voorlezer, en voorzanger. Een enkele meester kon nog bijverdienen als secretaris van het schepencollege. Die functie oefende Marijnis Brandt ook uit.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De beoordelingscommissie bij sollicitatie bestond uit predikant en enkele ouderlingen of diakenen. Zij gingen vooral na, of de meester een passend diploma had, recht genoeg was in de leer, en een goede stem had. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">In het reglement werden enkele, blijkbaar vroeger voorgekomen, uitwassen uitdrukkelijk verboden: </div><ul><li style="text-align: justify;">De meester mocht geen ondermeester sturen, maar diende zelf les te geven. Het hele jaar door, ochtend en middag. Hij moest zich stipt aan de voorgeschreven lesuren houden: 9.00 - 11.30, 13.00 - 17.00 uur. Pas als schoolbestuur en opzichter daar toestemming voor gaven, mocht de school in de zomer worden gesloten. Er mocht niet meer schoolgeld gevraagd dan gebruikelijk. Arme kinderen konden vrijstelling van betaling krijgen. </li>
<li style="text-align: justify;">Als daar voldoende belangstelling voor was (door minstens 9 kinderen les werd gevraagd), moest in de winter aansluitend aan de gewone lesuren voor anderen, avondschool worden gegeven. Verplichte lesstof waren de gebeden, de catechismus, en de rijmpsalmen van David. Die moesten geleerd en overhoord worden naar capaciteit van de kinderen. Daarvoor waren de donderdag en de vrijdagmiddag bestemd. </li>
<li style="text-align: justify;">Hij moest de kinderen voorgaan in goed gedrag. Regels waren: a) stil en aandachtig luisteren in de kerk, b) stil en ingetogen de zondag en andere feestdagen vieren (Dat hield ook in dat geen lawaai mocht worden gemaakt bij het van en naar school of kerk gaan), c) beleefd, vriendelijk, gehoorzaam zijn, maar wangedrag bestraffen.</li>
</ul><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het tractement van de schoolmeester (Pd 29.13.4, zie de linkerbladzijde van het reglement) was, bij dit pakket van eisen, zeker niet ruim. Het lag ongeveer een derde boven het loonniveau van een inwonende eerste knecht.<br />
<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:DoNotOptimizeForBrowser/> </w:WordDocument> </xml><![endif]--> <br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">[Update 27 juli 2011]</div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* ZA, NDT 215.2, HG Wemeldinge, Consistorieboeken (17-06-1751)</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-87985167853155485592011-06-14T10:45:00.000-07:002011-06-15T05:25:13.946-07:00Schippers<div style="text-align: justify;">In de Schepenakten komen nogal eens scheepstransacties voor. Bijna altijd gaat het dan om een "Cromsteven schuijte", een enkele keer betreft het een ander type, een "Damschuijt".</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Waarschijnlijk waren de schippers in het Dorp vooral vrachtvaarders voor eigen rekening. Er waren verder één of twee beurtvaart- en veerdiensten. Die namen op verzoek ook passagiers en hun bagage mee.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een cromsteven of damschuijt was een houten schip. Het waren platbodems, vergelijkbaar met de latere botter of tjalk. Zulke schepen waren sprietgetuigd. Een tijdgenoot maakte de volgende tekening van dit scheepstype.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhz159SPmN7t2Xv3wdfuNw126oUY8sVTFeOfJ35-m1SNT-uYj8wzxzz23YwJc9aYh53W9mxQWEXBzpNOhyqmhfZcmkzJBW7HPc8MHuyk4AjMWw45yqkOW3Dln-lpgzPvOmb0Dx5ixnSkPWu/s1600/Beurtvaarder.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhz159SPmN7t2Xv3wdfuNw126oUY8sVTFeOfJ35-m1SNT-uYj8wzxzz23YwJc9aYh53W9mxQWEXBzpNOhyqmhfZcmkzJBW7HPc8MHuyk4AjMWw45yqkOW3Dln-lpgzPvOmb0Dx5ixnSkPWu/s320/Beurtvaarder.jpg" width="298" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een beroep of bedrijf ging vroeger nogal eens van vader op (oudste) zoon over. Die lijn is van 1630 tot 1675 in twee Wemeldingse families te volgen. Bij de familie Schipper en bij de familie Maes. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Yeman Adriaense Schipper verkocht zijn schuit in 1655 aan Cornelis Yemansen Schipper. Gezien de namen, waren dit vermoedelijk vader en zoon. Zij kwamen blijkbaar uit een familie van echte schippers. Er was nog een Cornelis Lenaertsen Schipper, mogelijk een neef. RAZE 3597, fol 125v (26-11-1655), en 127 (25-1-1656).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Geleijn Franse Maes had zeker al sinds 1634 een schuit. Hij was geen echte schipper, maar meer een handelaar. Zijn naam werd al genoemd als biersteker, en opkoper van tarwe uit enkele boedels. Bijna vijftien jaar later schafte Claes Leijnsen Maes zich ook een flinke cromsteven schuit aan. Van 8 corenlasten, net als zijn vader (?) had. Die leende hem het geld daarvoor. Aankoopsom was Gld 825, ruim Pd 137 Vls. De schuldakte noemde geen bedrag. RAZE 3597, fol 56 (28-10-1646) en 72 (20-6-1648). *</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Coenraet Geertsen de Vos was ook geen schipper van huis uit. Hij was zoon van dijkgraaf Geerard Francke de Vos, maar wel getrouwd met een dochter van een varensgast. Coenraet schafte in 1656 voor het eerst een schuit aan. Bij het overlijden van zijn vrouw veertien jaar later, was er een cromsteven in de boedel. Die werd toen op Pd 20 Vls gewaardeerd, "soo sij is seijlende ende varende met anckers, touwen, maste, spriete".</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Op een lijst van de volkstelling uit 1811 komt nog wel een lid van de familie Schipper voor. Alleen niet meer als schipper, maar als gezworene (bestuurslid van het waterschap). Schippers of schippersknechten zijn dan Hendrik van Duine, Jan, Jacobus en Klaas de Mul, Jacob van Oosten, Tobias Rosendaal, Jan Struik, Bastiaan Visser.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Platbodems zijn uitstekend geschikt om in ondiep water te varen. Zo nodig kan dit soort schepen op een zandplaat of op slikken droogvallen, en wachten op hoog water. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het was dan een toer, om passagiers droogvoets op of van het schip te brengen. Soms was ook een span paarden nodig, om de schuit vlot te trekken.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:DoNotOptimizeForBrowser/> </w:WordDocument> </xml><![endif]-->Op Zuid Beveland had bijna elke plaats aan het water wel een haventje. Goes had de grootste en drukste haven. In Wemeldinge werd de eerste "haven" (een kreek in het schor bij de Couwerherberg) vermoedelijk rond 1650 onbruikbaar. Het aanlegpunt kwam toen bij de Stelhoeve. Daarna werd nog een keer van plek veranderd, naar de Val voor de Stormezandpolder. Die verplaatsing valt tussen 1750 en 1800 te dateren.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Voortaan werden daar vandaan passagiers met hun bagage, maar ook vee met begeleiders en andere vrachten, overgezet naar Gorishoek of St. Maartensdijk. Die plaatsen liggen op het eiland Tholen.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het reglement op dat veer bleef bewaard. Het werd in 1822 vastgesteld door Ambachtsvrouwe P.A. van der Poel. Bepalingen waren:</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTEfbsJCzdS7b45PaYR7eN0iyU3LnE3hWdzp3ZN1yufmHBlQy1QX3D4T4rh54BNwsDW_u6rqaPBFZW4TK-QMxjf-AeLj6yWfX2x_E2Nxzzkn2PI42TZfBcNHoYfaCZTTWpl-Aoxdblpv9A/s1600/Reglement+veerdienst+%2528WMD+1822%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="232" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTEfbsJCzdS7b45PaYR7eN0iyU3LnE3hWdzp3ZN1yufmHBlQy1QX3D4T4rh54BNwsDW_u6rqaPBFZW4TK-QMxjf-AeLj6yWfX2x_E2Nxzzkn2PI42TZfBcNHoYfaCZTTWpl-Aoxdblpv9A/s320/Reglement+veerdienst+%2528WMD+1822%2529+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* De familie Schipper voer met kleinere schepen (4,5 corenlast) dan de familie Maes (8,0 corenlast). Dat komt neer op een laadvermogen van 13,5 resp. 24,0 ton. De aanschafprijs van een cromsteven lag tussen de Pd 40 (gebruikt ?) en 200 Vls (nieuw ?).</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-142358663951987352011-06-14T02:24:00.000-07:002011-06-14T02:35:11.557-07:00Landmeters<div style="text-align: justify;">In de tabel van de paragraaf Beroepen komen opvallend veel landmeters voor. Meer dan alleen voor het opmeten van stukken land rond Wemeldinge nodig lijkt. Uit de Overlopers is op te maken, dat dit werk eerst uitgevoerd werd door Anthonij Cornelissen Kempe, daarna door Dignis Mejonck, later nog door Johan Dominicus.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Uit de Schepenakten en de lijst met bekende toelatingen uit het boek "Admissies als landmeter" * kunnen hieraan nog zes namen worden toegevoegd Jan Gandolfs, Jan Davidsen, Heindrick Marinissen, Marinus Cornelissen Oliphant, Adriaen Christiaens Brick, Dignis Verburch.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een eerste verklaring voor het op het oog grote aantal zou kunnen zijn (net als bij de smeden), dat er verschillende specialisten nodig waren. Landmeters waren namelijk in verschillende richtingen inzetbaar:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">1) Als landmeter op het platteland. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2) Bij bedijkingen en andere waterstaatwerken</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">3) Als militair ingenieur, onder meer bij de bouw van vestingwerken.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Als gewoon landmeter (eerste geval) was hoofdtaak om per 5 - 10 jaar alle stukken land in het werkgebied opnieuw in te meten, en de eigenaars en gebruikers daarvan vast te leggen. Daarnaast moest hij incidenteel een stuk land opmeten voor verkoop. Of een kaart tekenen, te gebruiken in een geschil. Voor deze taak lijkt één landmeter in Wemeldinge ruim voldoende. In verschillende perioden zal een extra landmeter nodig zijn geweest voor reparaties aan de dijken. Genoemd werd al het verloren gaan van de polders Zichuit en Stormezande, en de noodzaak in verschillende polders bij Wemeldinge landinwaarts nieuwe dijken (inlagen) te leggen. Militaire toepassingen zullen er in Zuid Beveland niet zijn geweest. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De Universiteit van Leiden had sinds ongeveer 1600 een opleiding tot vestingbouwkundig ingenieur, die veel landmeters leverde voor het leger van Prins Maurits, later van Prins Frederik Hendrik. De Leidse universiteit werd in 1575 opgericht. Als vooropleiding was dan de Latijnse School nodig. Gebruikelijker weg was toch, het vak te leren in het veld, bij een ervaren landmeter. Met een goedkeurende verklaring van zijn leraar behoefde de leerling geen examen te doen, om toegelaten te worden tot het vak. Volgens het hierboven genoemd boek waren de eisen trouwens ook niet zwaar (p. 19). Er werd basiskennis algebra en meetkunde gevraagd. De aspirant-landmeter leerde vooral waterpassen (hoogteligging bepalen) en afstand meten. Daarvoor moest hij de benodigde berekeningen kunnen maken van lengte, oppervlak, en inhoud. Tenslotte was vaardigheid in het maken van mooie en nauwkeurige kaarten belangrijk.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bij het Stadsbestuur, of de Staten van het Land, kon een aanvraag tot toelating worden gedaan. In een toelatingsprocedure werd daarna onderzocht, of aan de eisen was voldaan. Het ging hierbij niet alleen om vakbekwaamheid. Ook moest men ingezetene zijn, en van onbesproken gedrag. Na goedkeuring volgde een eedsaflegging. Daarin werd beloofd rechtvaardig te zijn, juiste maat te geven en [niet meer dan] het gebruikelijke loon te vragen.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbK6M1ZPaU2Qpn57ZUFlnVBi8EeC2fBWuY-W0_4lqwW8qCJpVVvfpocPe-xVInBAWUGw5NtAFqZAqAVq1I1E3CLoEEnPWwhU8Uc6uEpxk0bUESNhSEmCnuJLa7rmA00q-YaR4uT8oVBCVx/s1600/Eedsformulier+Landmeter+%2528Admissies%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="292" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbK6M1ZPaU2Qpn57ZUFlnVBi8EeC2fBWuY-W0_4lqwW8qCJpVVvfpocPe-xVInBAWUGw5NtAFqZAqAVq1I1E3CLoEEnPWwhU8Uc6uEpxk0bUESNhSEmCnuJLa7rmA00q-YaR4uT8oVBCVx/s320/Eedsformulier+Landmeter+%2528Admissies%2529+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">[Bron ZA, Inv Nr 3147, fol 22, Register van eedsformulieren en beëdigingen]</span></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Na toelating en eedsaflegging mocht de nieuwe vakman zich "Gezworen landmeter" noemen. Meestal ondertekende men dan ook met die titel.</span></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"><br />
</span></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Alle landmeters in Wemeldinge kwamen uit het dorp zelf, of de omgeving. Uit de bundel "Reymerswale, Burgemeesters en Schepenen 1513 - 1631" uitgegeven door de NGV (1989) blijkt, dat de familie Oliphant onder meer ambten bekleedde in Reimerswaal (voetnoten 31 en 59, uitgewerkt op p. 61 en 65). Dit was in de Middeleeuwen de belangrijkste stad van Zuid Beveland. Bekend zal zijn, dat de polders O van Yerseke herhaald door stormvloeden zwaar leden. In 1573 werd de stad door Geuzen geplunderd en platgebrand. Het was daarna niet veel meer dan een visserstadje, dat het bestaan nog wat rekte. In 1631 werd de stad definitief verlaten en aan de golven prijs gegeven.</span></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"><br />
</span></div><div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Over mogelijke familierelaties tussen de genoemde landmeters is weinig met zekerheid bekend. De meesten kwamen wel uit families die schepenen leverden. Er zullen dan bijna zeker ook onderlinge verwantschappen zijn geweest.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* E. Muller, K. Zandvliet, "Admissies als Landmeter in Nederland voor 1811" (1987)</span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-69734293845288508272011-06-13T10:21:00.000-07:002011-06-23T01:41:40.648-07:00Bierstekers<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bier was waarschijnlijk tot 1800 de voornaamste dorstlesser in de Nederlanden. Nog lang, nadat de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC, opgericht in 1602) vrijwel het alleenrecht op de handel in specerijen, koffie, thee, etc. kreeg. Topjaren voor de VOC waren pas 1720 - 1740. Hiernaast werden ook wel alcoholhoudende dranken, zoals wijn of brandewijn, geschonken. Wijn vooral in de hogere kringen. Brandewijn werd algemener gebruikt, in elk geval bij feestelijke gelegenheden. Bier of melk werden in brede kring dagelijks veel gedronken. Broodmaaltijden gingen meestal wel vergezeld van melk, boter, en kaas. Ook kwam, vooral op het platteland, in deze tijd nog bijna elke dag broodpap op tafel. Dat kon worden bereid met melk of bier.</div><div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Volgens De Vries en Van der Woude (p. 480) waren rond 1650 de voornaamste handelsprodukten textiel, graan, wijn, zout, haring en hout. Brandewijn was vooral een produkt uit eigen land. Veel branderijen waren in Rotterdam en Schiedam gevestigd. Wijn kwam uit Portugal (portwijn), Spanje (zoete wijn, vooral uit Malaga), Duitsland (Rijnwijn) en Frankrijk (met name uit Bordeaux). Franse wijn overheerste in invoer en binnenlands verbruik. Begrijpelijk, want Portugal en Spanje deden de handel en scheepvaart van de jonge Republiek waar en zoveel mogelijk, afbreuk. Daarna zou het beeld veranderd kunnen zijn. Frankrijk en Engeland werden toen de erfvijanden.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het luxe karakter van wijn blijkt wel uit het belastingtarief op het verbruik (excijs). Wijn werd belast in schellingen per aam of okshoofd. Bier, olie en azijn in groten per vat of aam. De tarieflijst voor juli 1680 tot januari 1681 was in Wemeldinge (RAZE 3605):</div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrNWULZhOK3XCr2WGjl6Wc1F4vsPota3DWYPvQPIVtb0T4ypvzQxv-wxExB9XTZ6FzXsurYCagt9iQj-JWnBA8RrqIaij4LR6RC5ivYC2FYigmjvVA2xf9iZ0CciBh4MjeApTBCKfjmY6f/s1600/Tarief+wijn%252C+bier%252C+etc.+%2528WMD+1680%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="190" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrNWULZhOK3XCr2WGjl6Wc1F4vsPota3DWYPvQPIVtb0T4ypvzQxv-wxExB9XTZ6FzXsurYCagt9iQj-JWnBA8RrqIaij4LR6RC5ivYC2FYigmjvVA2xf9iZ0CciBh4MjeApTBCKfjmY6f/s400/Tarief+wijn%252C+bier%252C+etc.+%2528WMD+1680%2529+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">In modern schrift en begrijpelijker taal:</div><div style="text-align: justify;"></div><div style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQo31M_-dKYT4tlJ2tTTpIP-ya5v0qWnBV4k401nuEHiGoMmlaMFTna5QJvUrYkvk5pimRCY-vZMlnudWjop1cMAc6f95tGX9vL8-tFEaU0Ys2vNyJ_MOir52BQsa6VKWCtw0SY8R4g496/s1600/Transcriptie+tarief+excijs+%2528WMD+1680%2529+001.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="192" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQo31M_-dKYT4tlJ2tTTpIP-ya5v0qWnBV4k401nuEHiGoMmlaMFTna5QJvUrYkvk5pimRCY-vZMlnudWjop1cMAc6f95tGX9vL8-tFEaU0Ys2vNyJ_MOir52BQsa6VKWCtw0SY8R4g496/s400/Transcriptie+tarief+excijs+%2528WMD+1680%2529+001.jpg" width="400" /></a></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Pachter werd Lenaert Adrijaenss voor Pd 12 Vls. Dat zal minstens de vooraf geschatte opbrengst over de genoemde vijf maanden zijn geweest.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De tabel onder het eerder hoofd Beroepen, liet onder meer een opvallend hoog aantal bierverkopers zien. Genoemd werden daar:</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><ul><li>Leijn Fransen Maes</li>
<li>Claes Leijnsen Maes</li>
<li><span lang="EN-GB">Sara Elias</span></li>
<li><span lang="EN-GB">Pieter Jan Foorts</span></li>
<li>Sacharis Macharis</li>
</ul><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Volgens het Middelnederlands handwoordenboek was een biersteker 1) een biertapper, of 2) iemand die de biertappers van bier voorzag. Aangenomen mag worden, dat de tappers ook brandewijn schonken.</div></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De vraag is, wat precies het beroep van de genoemde personen was. De Schepenakten geven daar in de meeste gevallen wel een antwoord op.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Leijn Fransen Maes komt in RAZE 3622 (1622 - 1622, fol 50 en 75) voor als koper van 32 (25-10-1645), resp. 40 (26-02-1648) zakken tarwe. De inhoud van een Zeeuwse zak tarwe was bijna 78 liter. De inkoopdata en hoeveelheden wijzen in de richting van een graanhandel. In beide gevallen werd gekocht uit de boedel van een sterfhuis, dus mogelijk werd onder de hand (niet op openbare verkopen), of op de graanbeurs, wel meer gekocht door Leijn Fransen. Dat is in dit boek (Boedelrekeningen) dan niet opgetekend. Daarnaast komt hij in deze bron, op fol 56 (1-1-1645), voor als leverancier van een half vat bier voor 9 sch 6 gr. Dat was ten behoeve van de rotgezellen van 's Lands wachten.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De eerste twee personen worden later genoemd in RAZE 3597 (1644 - 1657, fol 36, 56, 72 en 76) als borg, of mede-eigenaar van een schuit. Zij waren blijkbaar groothandelaren, leveranciers van bier aan de biertappers. In fol 56 (28-10-1645) stelt Leijn Fransen zich met Domis Cornelissen borg voor Claes Leijnsen Maes en Aert Gillissen van de Pijpen tot Gld 825. Aanleiding is de koop van een cromstevenschuijte, groot ontrent 8 lasten. Waarschijnlijk waren Leijn Fransen en Claes Leijnsen vader en zoon. In fol 72 (20-6-1648) werd een schuld van Gld 400 van Claes Leijnsen aan Leijn Fransen vastgelegd voor eenzelfde type schip (hetzelfde na een kleine afbetaling ?). Mogelijk hadden Claes Leijnsen en Aert Gillissen dan elk een half part in de schuit.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span lang="EN-GB">Sara Elias (wed. </span>Jan Foorts backer) komt eerder voor, in RAZE 3595 (1625 - 1636, fol 2) als schuldeiser van Jac Jans Snoup, Huijbrecht Mars Creeke en Geert Domissen wegens geleverde bieren. De genoemde bedragen zijn resp. Pd 13.3.4 Vls, Pd 9 Vls, en Pd 14.17.8. Dat wijst erop, dat deze drie schuldenaren flinke afnemers waren. Waarschijnlijk dus op zijn minst biertappers, mogelijk ook houders van een logement. Er werd bij Jac Jans Snoup volgens de Schepenakten en Kerkrekeningen in elk geval vergaderd.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Er zijn geen akten met nadere bijzonderheden over het beroep van Pieter Jan Foorts aangetroffen. Er waren ook nogal wat Foortsen in Wemeldinge. Aannemelijk is, dat hij een zoon van Jan Foortsen backer en Sara Elias (zie boven) was, dus misschien ook biersteker.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Sacharis (Zacharias ?) Macharissen komt ook in RAZE 3595 voor, in een tekst die nieuw licht op zijn beroep werpt. In fol 21v (14-3-1627). Er staat "Sacharis magarisse Explotuer van 't Hoff van Hollandt van wegen en ten profijtte van den brouwer In den Orangenboom tot Rotterdam heeft arrest en bestel gedaen aen alsulcke landen als Dignus Pietersen drinckgelt sijn aenbestorven bij de doot ende 't overlijden van sijn moeder (naam ontbreekt) etc." Explotuer betekent in dit verband houder/uitvoerder van een exploit [gerechtelijk bevel, afgegeven door het Hof van Holland] om beslag te leggen [arrest en bestel te doen] op zekere stukken land. Dignus Pietersen drinckgelt [de naam is veelzeggend], of zijn niet met name genoemde moeder, zal een tapper geweest zijn, met een schuld aan de brouwer "In den Orangenboom" te Rotterdam. Oranjeboom bier was in de 20e eeuw een heel bekend label.</div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-11491615130000068272011-06-13T04:26:00.000-07:002011-07-06T05:11:42.129-07:00De polder<div style="text-align: justify;">C. Dekker schreef een dik en gedegen boek over het middeleeuwse Zuid Beveland. Het ontstond dan ook als proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam. Hierin worden ontstaan van het land, bedijking, en bestuursorganisatie tot in de 16e eeuw uitgebreid behandeld. Aan de inpoldering rond Wemeldinge wordt ruime aandacht besteed. Bij dit boek behoort een mooie overzichtskaart, van Zuid Beveland vóór de stormvloed van 1530. Voor wie interesse heeft in de vroege historie van het eiland, alles zeer het lezen en bekijken waard.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Op de kaart zijn enkele woonbuurten ingetekend. Ze ontbreken aan de westkant van Wemeldinge, dat was maar spaarzaam bewoond. Hier stond een handvol huisjes en landhoeven. Oost van Wemeldinge waren er drie woonbuurten. Schoudee, Hovinge, en Zwaak. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Deze situatie bleef blijkbaar tussen 1600 en 1800 in hoofdlijn ongewijzigd, zoals het volgend kaartje laat zien. Het is een eerste kadastrale kaart uit opmetingen verricht in 1813.*</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiP1CElWYkXqqc_2wiDa_XBp1lIkSyh7JqQyfP1EQuzUxUaQQfLqIg9ec_1tPxaAAdGU7IehC-ytOH6vU0Ov3maVZRTsGiw9GheilpnrT0g8EL_TytO6YV_GSLEhV6_a0rEBLFiHw1fcBQQ/s1600/Omgeving+WMD+1813+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="281" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiP1CElWYkXqqc_2wiDa_XBp1lIkSyh7JqQyfP1EQuzUxUaQQfLqIg9ec_1tPxaAAdGU7IehC-ytOH6vU0Ov3maVZRTsGiw9GheilpnrT0g8EL_TytO6YV_GSLEhV6_a0rEBLFiHw1fcBQQ/s400/Omgeving+WMD+1813+001.jpg" width="400" /></a></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Ingetekend zijn hierboven iets meer dan 40 hoeven en huizen in de polder. Heel wat weggetjes lopen dood. Die waren blijkbaar alleen in gebruik om van en naar het land te gaan. De verschillende eigenaren hadden recht van overpad. Uit de karresporen ontstond een weggetje. In de Schepenakten worden deze landwegen vaak aangeduid als eeuwigdurende dienstbaarheid (perpetueel servituyt) en vrije rijweg (Ryt).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Als doorgaande wegen zijn ondermeer de Wemeldingse Zandweg (naar Kapelle), de Hoge Weg (naar de Oude Haven), de Bierweg (naar de nieuwe Haven), de Oosthoekse Baan (naar Schoudee), en de Postweg (naar Yerseke) getekend.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dit kaartje geeft ook duidelijk de ligging van andere straten met bebouwing aan. Voornaamste straat was de Dorpsstraat. Deze was bijna als enige geplaveid, al waren de routes die de zware bierkarren gebruikten, ook zeker al vroeg met stenen bestraat. De Noordelijke Achterweg heette waarschijnlijk eerst Reepweg.</div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Opvallend is, dat de Goesse kaart de Hoge Weg zandweg noemde. Zandweg heette later alleen het stuk tussen Wemeldinge en Kapelle.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Uit de administratie van de Hervormde Kerk is af te leiden, dat er tussen 1765 en 1800 veel mutaties plaatsvonden in het bestand volwassen (belijdende) leden [N.B. Tellingen niet gecorrigeerd voor uitstroom. Dat geeft dus een blijkbaar zeer vertekend beeld. Een en ander zal nog worden aangepast]. In hoofdzaak in het Dorp zelf. Spectaculaire "bruto-groei" in procenten was er ook in de polder. In Zwake, Op Stelle, in de Oude Polder, en aan 't Kort Straatje:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlxmj3wa2gaSJ2hQi4yOTsP0RiE-Fk3Xu0AUYbApOF5KpyWG-5ZTSPQqoputsZjj46Ddm5z5OD76m4SLHx33DGvl_ZERJsUTwauZR75hE_lG3-Mrq5cpsqasK_Kc4TuJQXYUhnRHRxvfql/s1600/Kerkleden+WMD+%25281765-1800%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="121" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlxmj3wa2gaSJ2hQi4yOTsP0RiE-Fk3Xu0AUYbApOF5KpyWG-5ZTSPQqoputsZjj46Ddm5z5OD76m4SLHx33DGvl_ZERJsUTwauZR75hE_lG3-Mrq5cpsqasK_Kc4TuJQXYUhnRHRxvfql/s320/Kerkleden+WMD+%25281765-1800%2529+001.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De buurt 't Kort Straatje verwijst naar iets anders, dan de weg die op de kadastrale kaart 1813 Korten Weg wordt genoemd (in kad. Sectie C, Zwaak). Hiermee werd in de lijst Lidmaten het straatje naar de kerk (tussen Kerkweg en Dorp) bedoeld.</div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Met de "Keese weele" zal de hoeve met de naam Keizersweel bedoeld zijn. Die staat volgens C. Dekker aan de rand van de Reephoek, op de grens van West- en Oostambacht. <sup>+</sup> Op de kaarten is daar geen weel ingetekend. Een weel (wiel) is een kolkgat dat vol water bleef staan na een overstort, of dijkdoorbraak. Ze zijn alleen ingetekend in de Snoodijk- en de Kouwenpolder.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">* Stichting Kadastrale Atlas van Zeeland, Kadastrale Atlas van Zeeland 1832, Serie Nr. 3, Zuid Beveland (2001)</span></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;"><sup>+</sup> C. Dekker, "Zuid-Beveland" (1971), p. 101 (voetnoot 3). De hoeve staat, om precies te zijn, tegenover het Kort Straatje, op de hoek van Oude Polderweg en Hoge Weg.</span><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:DoNotOptimizeForBrowser/> </w:WordDocument> </xml><![endif]--></div></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-20804479248486582382011-06-11T06:10:00.000-07:002011-07-01T23:54:38.399-07:00De Swaene<div style="text-align: justify;">Een enkele keer is duidelijk, dat een bepaald bedrijf een tijd niet rendabel was. Sprekend voorbeeld is dat van het huijs (herberg) De Swaene. Dat kan aan de kwaliteiten van de eerdere herbergiers hebben gelegen. Een latere eigenaar wist het logement annex tapperij blijkbaar wel rendabel te maken. Mogelijk is ook, dat er in het begin zwaardere concurrentie was. Er waren voor 1630 meerdere tappers actief. In 1625 werden er drie genoemd, met schulden aan Sara Elias, wed. <span lang="EN-GB">Jan Foorts Backer. *</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Hoe de herberg er ongeveer uitzag, laat het volgend plaatje zien. Het was een soort twee onder één kap, met gescheiden ingangen. In de ene helft de parochierechtkamer, in de andere de herberg. Rechts van dit gebouw, een paar huizen verder, was een brandslop. Door dat steegje was de school te bereiken, die wat verder naar het N lag, achter de bebouwing van de Heerenstraat (nu Dorpsstraat).</div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEix4SSm9DiP8P_a6HU7KsJCG1WQzSwQWmJ8cDZEv6xdFA7J-IaUx3tF6x8J-frDwaNGnqv9YlR7_Z1WlHpNIKtP3IOrYD7f-ThyphenhyphenrvijKeLEI6fA_XGQ5Orfo5aaKI5demTwTgEdIVvgD_KF/s1600/Dorpsstraat+WMD+%25281750+PRK%2529+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="227" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEix4SSm9DiP8P_a6HU7KsJCG1WQzSwQWmJ8cDZEv6xdFA7J-IaUx3tF6x8J-frDwaNGnqv9YlR7_Z1WlHpNIKtP3IOrYD7f-ThyphenhyphenrvijKeLEI6fA_XGQ5Orfo5aaKI5demTwTgEdIVvgD_KF/s320/Dorpsstraat+WMD+%25281750+PRK%2529+001.jpg" width="320" /></a></div><br />
<div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Waarschijnlijk is er in de loop van de eeuwen flink verbouwd in de Dorpsstraat. De voorgaande plaat uit Zelandia Illustrata geeft de situatie rond 1750 weer. De rijen olmen langs de straat ontbreken nog. De gebouwen zijn, zo te zien, allemaal van steen en hebben ook al pannendaken. In de 17e eeuw waren huizen en boerderijen dikwijls nog in hout gebouwd en de daken daarvan gedekt met riet of stro.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een paar huizen rechts van de parochierechtkamer werden vermoedelijk gesloopt voor de bouw van een nieuwe school. Die kwam aan de Dorpsstraat te staan, zoals op een illustratie in het boekje van C. Philipse, "Wemeldinge, een oud dorp" (1984, blz. 50) duidelijk te zien is. Volgens zijn gegevens op huisnummers 57 en 58, naar het Bevolkingsregister 1821. Aangenomen, dat die nummering nog dezelfde was, als op de lijst van Schout J.J. Polderman (23-7-1811), zou dat rechts van het Tweede Slop zijn, gerekend van W naar O. Op de lijst van Polderman ontbreekt de school. Een schoolmeester ook, want er was toen een vacature, die door een hulpkracht tijdelijk werd ingevuld. Hierover later meer. [Update 15 juni 2011]</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
Een vroege vermelding in de Schepenakten noemt Isack Janse als eigenaar in 1628. Het huis wordt daarna, tot aan 1643, vier maal verkocht. Tussen de regels door is te lezen, dat er lange tijd schulden waren. Voor geleverd bier, en mogelijk ook al voor de belasting daarop (bierimpost). De prijs van De Swaene zakte in elke ronde flink. Van Pd 175 Vls naar uiteindelijk Pd 20 Vls ineens, en Pd 50 Vls in termijnen (rentebrief).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Jan Jansen Weert bleef herbergier. Hij overleed in 1665. Ondertussen werd ook de parochierechtkamer gemaakt. Het ging Jan Jansen Weert blijkbaar wel voor de wind, want hij komt in de Schepenakten driemaal voor als koper van land. Een deel daarvan bewerkte hij niet zelf, maar werd verpacht. De aankopen van herberg en land werden maar gedeeltelijk gedaan met geleend geld.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Het laatste blijkt, als Lysbeth Jans, weduwe geworden, een deel van de boedel verkoopt. Daarbij de drie stukken land. Haar zoon kreeg de overwaarde van De Swaene overgedragen, met een schuur, twee koeien, en de rest van de inventaris. De totale waarde van dat goed was Pd 28 Vls. Als tegenprestatie zou Jan Jansen jr voorzien in haar levensonderhoud.</div></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De volgende tabel geeft wat nadere bijzonderheden. Toevalstreffer is, dat blijkt dat de greelmaker uit Goes, Abraham Lesier (ook geschreven als Lecier), in of voor 1665 zal zijn overleden.</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgm2f5qOdN5nt-cYjA16VS47OxTD7CCHPs855UmUNQn063i1efXCoCsCXTCqMb4vEghN0XYym0u3Ku66laPNtq0-KA65HlBZf9_1NEWhj7T5b4-GFPDlh6xNZS2-q0AHgaWzHI3qxH1Tu2F/s1600/Hist+de+Swaene+%25281628-1667%2529+001.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="283" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgm2f5qOdN5nt-cYjA16VS47OxTD7CCHPs855UmUNQn063i1efXCoCsCXTCqMb4vEghN0XYym0u3Ku66laPNtq0-KA65HlBZf9_1NEWhj7T5b4-GFPDlh6xNZS2-q0AHgaWzHI3qxH1Tu2F/s400/Hist+de+Swaene+%25281628-1667%2529+001.jpg" width="400" /></a> </div><br />
<div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Uit de Kerkrekeningen is op te maken, dat er minstens nog een tweede logementhouder was, David Jansen Weert. Hij was schoonzoon van Jacob Jansen Snoup. Enkele mensen van de Roo Roe (eilandpolitie) verteerden bij hem in 1654 voor 20 sch. De politie was gekomen om een inbraak in de kerk van Wemeldinge te onderzoeken. Vermoedelijk werden bij de inbraak twee koperen kronen uit de consistorie gestolen. Een jaar later leverde Mr Jacob van der Linde, siersmid uit Bergen op Zoom, twee nieuwe (?) stukken. ZA, NDT 215.1, Kerkrekeningen Wmd 1644-1645, fol 35v, 38. </div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De parochierechtkamer werd in 1658 gebouwd. Marinus Marinussen Snijder leverde daarvoor een oppercamer (zijn grootste en mooiste kamer). <sup>+</sup> Hij stelde wel enkele voorwaarden. Eén daarvan was, dat in zijn vroeger perceel geen herberg of tapperij [!] gevestigd mocht worden zonder zijn toestemming. Hij wilde ook geen rommel op zijn voorvloer. De verkoopprijs was Pd 35 Vls en een ducaton voor zijn vrouw. RAZE 3597, fol 144 (22-3-1658).</div><div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">In 1688 werd de parochierechtkamer nog uitgebreid. Toen verkochten Marinus Marinusse en zijn zoons een aangrenzend woonhuis met schuur "ten profijtte van de parochie". <span lang="EN-GB">RAZE 3598, fol 130 (7-5-1688).</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 8pt;">*<span style="font-size: xx-small;"> RAZE 3595, fol 2 (26-07-1625).</span></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><sup><span style="font-size: 8pt;">+</span></sup><span style="font-size: 8pt;"> <span style="font-size: xx-small;">In de betekenis van opkamer, herenkamer. In de Schepenakten van Wemeldinge komt ook regelmatig de term "neerhuis" voor. Dat zal een werk- of winkelruimte zijn geweest. Apart van het woonhuis [Update 2-7-2011].</span></span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7671087521353281147.post-34438281800544727292011-06-11T01:13:00.000-07:002011-06-11T02:00:40.759-07:00Erfeniskwesties<div style="text-align: justify;">In Zeeland gold tot even na 1800 het Oud Vaderlands recht. Het erfrecht was hierin anders geregeld dan tegenwoordig. Bij strikte toepassing van de regels leidde dit tot steeds verdere versplintering van het familiekapitaal. Enkele voorbeelden uit de Schepenakten illustreren dat.</div><div></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een eerste voorbeeld leveren de vermeten van Maeijken Jans, weduwe Andries vande Kerckhoove. Dat was een standaardsituatie, waarbij het vaderlijk erfdeel (de helft van de boedel) naar de kinderen ging. De weduwe kreeg, als moeder van vier nagelaten kinderen, de voogdij over hen. Een broer van Andries, Abraham Jansen vande Kerckhoove, werd aangewezen als wedervoogd (tweede voogd), namens de familie van de overledene. Een broer van de weduwe, Jac Jansen Meeusen, werd toeziend voogd, namens de familie van Maeijken Jans. Er waren vier kinderen. Drie zonen (Jan, Abraham, Andries), en een dochter (Magdaleenke). In dit geval werd de helft van de boedel toegewezen aan de weduwe, de andere helft aan de kinderen. Elk kind kreeg een gelijk part in die helft, 1/8. Interessant gegeven is, dat deze familie blijkbaar uit Vlaanderen afkomstig was. Abraham woonde daar nog. Er werd ook land verkocht, dat in Vlaanderen lag. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">De akte geeft mooi aan, wat de boedel omvatte, en welke waarde die had (in Pd, sch, gr Vls). Samengevat:</div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfJY_19ORuJuzymoO4oq7wtDB743HA8qp6uSJguvQFypIVctPYaBc2UAb3e0yOzDsXSt-owYOi1I-TRe5AAve4fgLp6NpcqnVlVHyIe4_1BRbD6FkVVIaUfKDyZ3hR9RtOG2LhbseJ4QzJ/s1600/Inventaris+RAZE+3592-113v+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="238" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfJY_19ORuJuzymoO4oq7wtDB743HA8qp6uSJguvQFypIVctPYaBc2UAb3e0yOzDsXSt-owYOi1I-TRe5AAve4fgLp6NpcqnVlVHyIe4_1BRbD6FkVVIaUfKDyZ3hR9RtOG2LhbseJ4QzJ/s320/Inventaris+RAZE+3592-113v+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Ook werden in de akte de verplichtingen die de moeder op zich nam, nauwkeurig vastgelegd. Samengevat beloofde zij haar drie kinderen op te voeden tot meerderjarigheid (de twee jongens tot 18 jr, het meisje tot 17 jr), voeding, kleding, en opleiding te geven naar hun staat (stand). Elk volwassen kind, zou nog Pd 200 Vls ontvangen, plus de helft van het land dat er bij overlijden van de vader was. Mocht de moeder eerder overlijden, dan zou dit geld en erfdeel in land meteen worden uitgekeerd. RAZE 3592, fol 112v, 113 (8-7-1615).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Afwikkeling van een erfenis werd anders, als de erflater geen kinderen (meer) had. Dan deelden alle verwanten. Wat er dan gebeurde in een simpel geval, kan worden geïllustreerd aan de hand van twee akten waarin Maeyken Adriaens, weduwe Pieter Bouwens, voorkomt.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bij overlijden van haar broer Huijbrecht Adriaense deed zij vermet voor (claimde zij) de helft van zijn nalatenschap. De rest kwam in gelijke delen toe aan de vijf kinderen van haar zus, Cathelijna Adriaens. Jacob Snoup als echtgenoot van Cathelijna, vader en voogd van vier onbejaarde (nog niet volwassen) kinderen, doet vermet voor die kinderen. Daarnaast doet Schout Pieter Pierss Maelcoote vermet voor een kind van een volwassen gehuwde zoon, uit een eerder huwelijk van deze zus. Het gaat dan om Janneke Marinis, dochter van Marinis Janss Huyse. Anders dan tegenwoordig, erfden kinderen (als die er waren) meteen. Zij deelden gelijk op, ook met kinderen uit een eerder huwelijk (als er geen testament was). RAZE 3592, fol 115v (20-11-1615).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Een volgend keer doet dezelfde Maeyken Adriaens vermet voor de helft van de nalatenschap van Ingel Toone, haar moeder. Dan wordt opnieuw duidelijk, dat (als er geen testament was) kinderen uit een 1e en uit een 2e huwelijk gelijk op deelden. Bij de boedelverdeling kreeg Maeyken de helft van het huis van haar moeder, waarde Pd 56.6 Vls. De vijf kinderen van haar zus kregen een schepenpaeybrief voor hun parten. De vier jonge kinderen uit het tweede huwelijk over 4/5. Waarde Pd 45.1.2 Vls, uit te betalen met Pd 2.8 Vls jaarlijks. Het kind van Marinis Janss Huyse en Cathelijna Adriaens (hier Caterijne Adriaens genoemd) kreeg een brief over 1/5. Waarde Pd 11.5.4 Vls, uit te betalen met 12 sch jaarlijks. RAZE 3592, fol 128v (22-12-1616).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bij een omvangrijke familie (zeker bij herhaald introuwen), lag de zaak ingewikkelder. De erfenis werd dan ook, door het grote aantal belanghebbenden, sterk versnipperd. Dat blijkt bijvoorbeeld bij de vermeten van de gemene (alle) erfgenamen van Agaer Maertens. De erfenis was in het geheel Gld 800, of Pd 127.18.00 Vls, groot. De helft daarvan ging naar de familie van Claes Leinsen. Naar moederskant van Agaer Maertens 1/4, naar vaderskant van Agaer 1/4. Er waren bij elkaar 46 erfgenamen.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Deze akte is vooral interessant, omdat hierin van alle betrokkenen de familierelaties zijn vastgelegd. Zonder schets, is er niet uit te komen. Voor de berekening van de parten werd in het Schepenboek de top van de stamboom vastgelegd, die al ingewikkeld genoeg is.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEzenRuRWJuQH5GNz7xVv_LIMcOznoXxFtPFJ0NI3KzaZoJMc4oOB6H82q2GH2daOBow0Tjeof8oOrZhMzD4Td4h5L2T8bhn8usH0QAjeSQbL8KPDfFSTmqAWomktbe6gDqis5syMn8nPZ/s1600/Vermeten+Agaer+Maertens+001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="246" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEzenRuRWJuQH5GNz7xVv_LIMcOznoXxFtPFJ0NI3KzaZoJMc4oOB6H82q2GH2daOBow0Tjeof8oOrZhMzD4Td4h5L2T8bhn8usH0QAjeSQbL8KPDfFSTmqAWomktbe6gDqis5syMn8nPZ/s320/Vermeten+Agaer+Maertens+001.jpg" width="320" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Er staat in de cirkels, de afstammingslijn van rechtsboven naar linksonder volgend: </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">"Ma[eyken] Jans Lappers was een suster van Maerten Costers. Maerten Janss Coster was een broeder van Ma Lappers. Maerten de Coster heeft naergelaten [nagelaten] een dochter genaemt Agaer. Agaer Maens [Maertens] is gestorven sonder oor [nakomelingen] ende heeft [was] getroudt [met, dat woord doorgehaald] Claes Leinsen ende is gestorven sonder oor."</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Neelken Pieters blijkt dubbel (van de zijde van haar beide ouders) verwant aan Agaer Maertens. Jan Matheeuse kon dus namens haar een claim indienen voor twee porties. RAZE 3595, fol 86 - 88 (12-3-1635). *</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText2" style="text-align: justify;">* <span style="font-size: x-small;">De folieringen van origineel en transcriptie komen niet overeen. De akte is voor de tekening en de berekeningen gedeeltelijk op losse bladen geschreven. Het bedrag per vermet genoemd in de transcriptie (fol 87) is veel te laag (2 sch). Daar is blijkbaar een leesfout gemaakt. </span></div>cjrhttp://www.blogger.com/profile/01050526500224375088noreply@blogger.com0